Hướng dẫn xây dựng Chương trình

Trang này sẽ cung cấp những định hướng, hướng dẫn & gợi ý cần thiết cho công việc xây dựng Chương trình GCED. Đối tượng đọc chủ yếu của trang này sẽ là nhân sự của Vinschool (GV, TTCM, BGH), những người sẽ tham gia vào Ban biên soạn GCED để cùng xây dựng các cấu phần quan trọng của Chương trình cho 12 khối lớp.

Cho tới thời điểm hiện tại, GCED đã trải qua 2 đợt xây dựng/điều chỉnh lớn về mặt Chương trình, với sự tham gia của những nhân sự Ban biên soạn khác nhau:

1. Xây dựng CT lần đầu (2019): Dự án xây dựng CT GCED được khởi động. Task force GCED được tập hợp lần đầu để xây dựng những nội dung cơ bản nhất của môn học, bao gồm hệ thống Khung chương trình & Thư viện tài nguyên.
2. Hệ thống hóa CT (2021): Dự án Curriculum Mapping bắt đầu trên toàn hệ thống Vinschool, áp dụng cho tất cả các môn học. Trong khuôn khổ của Dự án, Bộ Chuẩn đầu ra của GCED được cập nhật, và các mappers sẽ cùng hệ thống hóa lại toàn bộ nội dung học tập & đánh giá của GCED, sao cho thống nhất với những Chuẩn đầu ra này.

Những mục ở dưới đây bao gồm hướng dẫn chi tiết cho Ban biên soạn của từng đợt.

Lưu ý: Trang này bao gồm những yêu cầu & hướng dẫn chi tiết, gắn với đặc thù của môn GCED. Thầy cô nên đọc kết hợp với tài liệu đào tạo của Đội Cố vấn, vốn tập trung vào những lý thuyết tổng quan & chung cho mọi môn học). 2 nguồn tài liệu này sẽ đồng hành cùng thầy cô trong suốt chặng đường thực hiện Dự án.

Hướng dẫn mappers (2021)

Giới thiệu về Dự án, và những gì GCED đã trải qua

Thầy cô (với tư cách là mappers) đã tham dự 3 buổi đào tạo trong chuỗi “Giới thiệu CT học theo Chuẩn đầu ra”, do đó đã nắm được tinh thần & yêu cầu của Dự án Curriculum Mapping rồi. Để tóm tắt lại, Dự án yêu cầu mỗi môn học phải có (1) hệ thống Chuẩn đầu ra (để trả lời câu hỏi “Chúng ta kỳ vọng những gì ở HS?”), (2) hệ thống nội dung học tập dựa trên Chuẩn (để trả lời câu hỏi “Chúng ta giúp HS đạt kỳ vọng như thế nào?”), và (3) hệ thống đánh giá mức độ thành tạo các Chuẩn (để trả lời câu hỏi “Làm thế nào để chúng ta biết HS đã đạt được kỳ vọng?”)

Ở giai đoạn 1 của Dự án, PCT GCED đã hoàn thiện xong bộ Chuẩn, tức đã hoàn thành yêu cầu (1) ở trên. GCED vốn luôn được xây dựng dựa trên Chuẩn, do đó việc “hoàn thiện” Chuẩn trong giai đoạn 1 vừa để khắc phục những điểm cần cải thiện, vừa để giúp thầy cô (là mappers), và GV (khi triển khai sau này) hình dung rõ hơn về mong đợi của môn học.

GCED cũng đã có một kế hoạch dạy học (gọi là “Cx” trong ngữ cảnh của Dự án), bao gồm các chương & bài học. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu (2) của Dự án, Cx của GCED sẽ phải chỉnh sửa lại, để thật sự thống nhất với các Chuẩn vừa được cập nhật. Đây chính là 1 trong các công việc quan trọng của GCED trong giai đoạn 2.

Ngoài ra, GCED cũng đã có một hệ thống đánh giá, bao gồm các mốc đánh giá & hướng dẫn đánh giá cụ thể. Để đáp ứng yêu cầu (3), trong giai đoạn 2 GCED sẽ review, và điều chỉnh lại hệ thống đánh giá để thật sự đánh giá được các Chuẩn mới.

Các bước cần chuẩn bị trước khi bắt đầu công việc

Trước khi xây dựng nội dung cụ thể cho từng khối lớp, thầy cô (với vai trò là các mappers) sẽ cần đọc, và hiểu được những nguyên lý, định hướng quan trọng của Dự án & môn học. Do đó, mục này sẽ tóm tắt lại những thông tin đó dưới dạng các câu hỏi định hướng. Có thể coi danh sách này như 1 checklist để thầy cô tự tìm hiểu & trả lời, từ đó bảo đảm mình đã nắm được những thông tin cần thiết trước khi thực hiện các công việc tiếp theo.

Nếu thầy cô cảm thấy mình chưa hiểu, hoặc gặp khó khăn trong việc trả lời bất cứ câu hỏi nào ở dưới đây, vui lòng (1) đọc kỹ lại những hướng dẫn đã được đính kèm, hoặc (2) liên hệ với PCT GCED để trao đổi thêm.

Câu hỏi: Tôi cần biết gì về Dự án này? Vai trò của tôi là gì (câu hỏi 1)

Thầy cô đã tham gia Khóa đào tạo Giới thiệu về Dự án Curriculum Mapping, và đã nắm được tinh thần & yêu cầu cơ bản của Dự án. Qua Khóa đào tạo này, thầy cô đã có câu trả lời cho những câu hỏi định hướng quan trọng sau:

• Vì sao Chuẩn đầu ra quan trọng với Vinschool?
• Chuẩn đầu ra hiện hữu trong chương trình học như thế nào? Chương trình học được quyết định bởi Chuẩn ra sao?
• Làm sao để xây dựng được một kế hoạch dạy học dựa trên Chuẩn đầu ra?

Trả lời được câu hỏi số 3 đặc biệt quan trọng, vì thầy cô sẽ trực tiếp chỉnh sửa Cx GCED dựa trên những nguyên lý & kiến thức mà thầy cô đã được đào tạo.

Ngoài ra, thầy cô cũng đã nắm rõ vai trò cụ thể của mình trong dự án này (với tư cách là các mappers), thông qua đợt đào tạo định hướng dành cho mappers. Thầy cô sẽ hỗ trợ PCT GCED để hệ thống hóa & cập nhật lại hệ thống Cx, và các mốc đánh giá của GCED.

Lưu ý: Nếu thầy cô chưa tham gia đào tạo, hoặc chưa nắm rõ những nội dung nêu ở trên, vui lòng xem lại các nội dung đào tạo tương ứng.

Câu hỏi: Tôi cần biết gì về GCED? (câu hỏi 2)

Thầy cô được tuyển chọn làm mappers cho môn GCED, tức có nghĩa thầy cô đã có kinh nghiệm, và đã nắm được những đặc điểm cơ bản nhất của bộ môn. Và sau Dự án này, môn GCED mà thầy cô biết sẽ không thay đổi về bản chất, mục tiêu, hay những định hướng lớn của môn học.

(VD: GCED vẫn dạy về các vấn đề toàn cầu, vẫn hướng HS trở thành Công dân Toàn cầu. 5 Lăng kính, Bài Truy vấn Cá nhân, hay Dự án Hành động vẫn là những yêu cầu/công cụ bắt buộc của môn học)

Tuy nhiên, GCED cần bổ sung/hoàn thiện một số nội dung quan trọng theo yêu cầu của Dự án. Dưới đây là những nội dung mà GCED đã hoàn thành trong giai đoạn 1, hay còn gọi là những "nguyên liệu thô":

STT	Nội dung mới được tạo/được chỉnh sửa theo yêu cầu của Dự án	Mô tả thay đổi & Ý nghĩa với GCED	Thầy cô cần làm gì?
1	Văn bản lĩnh vực/Văn bản môn	Văn bản lĩnh vực/Văn bản môn là 2 loại tài liệu định hướng quan trọng, trong đó nêu rõ những mong đợi lớn dành cho HS khi học các môn đó, thuộc lĩnh vực đó. GCED cũng đã xây dựng một văn bản môn, tuy nhiên những nội dung bên trong phần lớn không quá mới. Hầu hết đều được tổng hợp, bổ sung và làm rõ từ những nội dung mà thầy cô đã quen thuộc trên WikiGCED.	Tham khảo văn bản lĩnh vực Khoa học xã hội & nhân văn, tuy nhiên không bắt buộc. Thầy cô cần tập trung vào văn bản môn hơn, và đặc biệt chú ý vào những phần sau: Mục đích môn học: Đọc để biết Cx về sau thầy cô thiết kế sẽ cần phục vụ những định hướng lớn nào Mạch: Đọc để biết Cx về sau thầy cô thiết kế cần dạy cho HS những loại kỹ năng nào.
2	Bộ Chuẩn chuyên môn	Bộ Chuẩn đầu ra chuyên môn là những yêu cầu về năng lực đặc thù của GCED. Bộ Chuẩn này đã được cập nhật lại về nội dung & yêu cầu cụ thể về năng lực, tuy nhiên sẽ không quá xa lạ với thầy cô. Nếu đọc kỹ, thầy cô sẽ thấy tất cả những Chuẩn chuyên môn này đều đã phần nào đó hiện hữu trong Cx hiện tại của GCED. Bộ Chuẩn chuyên môn này cũng được phân chia lại thành 4 nhóm tuổi: K1-2-3 K4-5-6 K7-8-9 K10-11-12 Chuẩn chuyên môn của 3 khối lớp trong một nhóm tuổi bất kỳ sẽ giống y hệt nhau.	Thầy cô cần đọc: Bộ Chuẩn chuyên môn của khối lớp/nhóm tuổi mình phụ trách: để biết chính xác yêu cầu về năng lực mà GCED sẽ yêu cầu từ HS. Bộ Chuẩn chuyên môn của khối lớp lớn hơn, hoặc/và nhỏ hơn: để nắm được tiến trình về năng lực, tránh việc "giẫm chân nhau" khi thiết kế Cx sau này. Khi đọc từng câu Chuẩn, thầy cô nên đọc cả phần Mô tả để hiểu chính xác ý nghĩa & cách sử dụng câu Chuẩn đó.
3	Danh sách Chuẩn liên môn	Chuẩn liên môn là một yêu cầu mới đối với GCED. Khi mượn chuẩn chuyên môn từ 1 môn học/khóa học khác, có nghĩa là GCED đang dùng những năng lực của môn học/khóa học đó để củng cố cho những năng lực có sẵn của GCED (chính là chuẩn chuyên môn). Danh sách Chuẩn liên môn của GCED bao gồm môn Công nghệ Thông tin (lấy chuẩn từ K1-10), Sử - Địa (lấy chuẩn từ K1-10) và CLISE (lấy chuẩn từ K1-12). Chuẩn của các môn này được phân hóa theo từng khối lớp, không phải theo từng nhóm tuổi như GCED.	Thầy cô cần đọc: Bộ Chuẩn chuyên môn của khối lớp mình phụ trách: để biết những yêu cầu mới được thêm vào GCED. Những nội dung trong Cx cũng phải đáp ứng được những Chuẩn liên môn này. Danh sách Chuẩn liên môn (bao gồm 3 môn) của 1 khóa lớn hơn và nhỏ hơn: để nắm được tiến trình về năng lực, tránh việc "giẫm chân nhau" khi thiết kế Cx sau này. Khi đọc từng câu Chuẩn, thầy cô nên đọc cả phần Mô tả (nếu có) để hiểu chính xác ý nghĩa & cách sử dụng câu Chuẩn đó.
4	Kiến thức Nội dung	Kiến thức Nội dung là những chủ đề, những chủ đề, khái niệm, thông tin, v.v. mà mỗi Cx (tức khóa học) cần đề cập tới. Danh sách KTND của GCED đã được cập nhật để phản ánh những thay đổi trong Chuẩn đầu ra. Khác với những môn học khác, Kiến thức Nội dung của GCED đã được chia sẵn vào các Chương học để thầy cô dễ dàng theo dõi.	Thầy cô cần đọc: Kiến thức Nội dung của khối lớp mình phụ trách: để biết những mảng nội dung lớn mà GV cần dạy. Bộ Chuẩn chuyên môn của nhóm tuổi lớn hơn, hoặc/và nhỏ hơn: để nắm được tiến trình về nội dung, tránh việc "giẫm chân nhau" khi thiết kế Cx sau này. Khi đọc từng câu Chuẩn, thầy cô nên đọc cả phần Mô tả (nếu có) để hiểu chính xác ý nghĩa & cách sử dụng câu Chuẩn đó.

Lưu ý: Toàn bộ những nguyên liệu thô ở trên đã được đăng tải lên PM Mapping (mapping.vinschool.edu.vn). Hướng dẫn sử dụng PM, và hướng dẫn đọc các nguyên liệu thô đã có ở đây (cần tải về).

Câu hỏi: Công việc cụ thể của tôi với GCED là gì? (câu hỏi 3)

Công việc của thầy cô dự kiến sẽ kéo dài từ bây giờ cho tới hết năm 2022. Trong mỗi giai đoạn của Dự án, thầy cô sẽ cần hoàn thiện một loại sản phẩm nhất định, vào một khung thời gian nhất định. Dưới đây là timeline dự kiến của các sản phẩm thầy cô cần hoàn thiện:

Sản phẩm & thời hạn cần bàn giao	Các đầu việc lớn
1. Mô hình khóa học 24/11/2021	GCED đã có sẵn mô hình khóa. Dựa trên kinh nghiệm của mình, mappers sẽ cho feedback về phân phối tiết trong mô hình khóa này
2. Hệ thống Chương 12/2021 – 1/2022 Thầy cô đang ở bước này	Thiết kế Chương, mục tiêu Chương Liên kết mục tiêu Chương với Chuẩn đầu ra Nhập dữ liệu lên phần mềm Hoàn chỉnh Chương theo kết quả nghiệm thu
3. Hệ thống Bài học 3/2022 – 6/2022	Thiết kế Bài, mục tiêu Bài Liên kết mục tiêu Bài với mục tiêu Chương và với Chuẩn đầu ra Nhập dữ liệu lên phần mềm Hoàn chỉnh Bài theo kết quả nghiệm thu
4. Hệ thống đánh giá 9/2022 – 10/2022	Thiết kế và liên kết các cột mốc đánh giá với Chuẩn đầu ra, mục tiêu Chương Nhập dữ liệu lên phần mềm Hoàn chỉnh các cột mốc đánh giá theo kết quả nghiệm thu

Đối với mỗi sản phẩm, thầy cô sẽ được cung cấp hướng dẫn step-by-step để hỗ trợ quá trình xây dựng. Tham khảo những mục ở dưới để biết thêm.

Hướng dẫn/định hướng xây dựng mô hình khóa học (step-by-step)

Định nghĩa & vai trò mô hình khóa học (course outline)

“Mô hình khóa học” là cấu trúc của các khóa trong một môn, được phân chia thành nhiều giai đoạn trong một năm học. Về cơ bản, đây là một cách để người thiết kế Chương trình “lên ngân sách” thời gian của khóa.

• Khi soạn nội dung trong Cx, người thiết kế Chương trình sẽ phải cố gắng bám vào ngân sách này để thiết kế các học phần và đánh giá.
• Ngân sách sẽ phân chia thời gian thành các tuần và số tiết (số tiết tùy thuộc vào phân phối chương trình - 1 tuần có thể tương đương với 1 tiết, 2 tiết, hay nhiều hơn).
• Ngân sách này sẽ được trình bày một cách trực quan (timeline, Gantt chart, v.v.) để giúp người thiết kế và người xem dễ hình dung.

Ngoài ra, việc phác thảo mô hình khóa học cũng là cách để người thiết kế Chương trình hình dung môn của mình ở một góc độ vĩ mô, và phản ánh được một số định hướng giáo dục đặc thù của môn trong chính thiết kế của từng khóa.

Lưu ý: Tất cả mappers đã được đào tạo về mô hình khóa học trong đợt đào tạo số 2. Nếu thầy cô chưa tham gia đào tạo, hoặc chưa nắm rõ những nội dung/khái niệm/yêu cầu về việc thiết kế mô hình khóa học, vui lòng xem lại các nội dung đào tạo liên quan.

Định hướng của GCED & ảnh hưởng tới nguyên tắc xây dựng mô hình khóa học

Mô hình khóa học của GCED được xây dựng dựa trên những định hướng/mục đích gốc của môn học, và xoay quanh các vấn đề toàn cầu. Có thể tóm tắt ngắn gọn những định hướng/mục đích đó như sau:

• HS có hiểu biết thực tiễn về các vấn đề toàn cầu;
• HS nhận thức được vai trò của bản thân mình & mọi người trong việc ngăn chặn những vấn đề này;
• HS có khả năng bắt tay vào hành động, trực tiếp kiến tạo nên một tương lai tốt đẹp hơn cho mọi người.

Vậy, những định hướng/mục đích trên có ảnh hưởng thế nào tới việc thiết kế mô hình khóa học?

Để HS có được hiểu biết thực tiễn về các vấn đề toàn cầu, trước tiên HS cần nắm được kiến thức nền tảng về những vấn đề này đã. Tức có nghĩa, HS cần có nhiều cơ hội tiếp xúc trực tiếp với các kiến thức, thông tin mới - có thể là từ GV, hoặc từ việc tự tìm hiểu, tự rút ra kinh nghiệm. Để HS có thể nhận thức được vai trò của bản thân và mọi người, có lẽ nên kết hợp giảng dạy kiến thức và cho HS trải nghiệm trực tiếp đối với các vấn đề toàn cầu. Ngoài ra, HS nên có cơ hội suy ngẫm về những gì mình đã học, những gì mình đã trải nghiệm để có thể rút ra bài học có ý nghĩa. Để HS có khả năng bắt tay vào hành động, cách tốt nhất là cho HS cơ hội khám phá, nghiên cứu, và triển khai giải pháp cho các vấn đề toàn cầu. Và bởi vì "một cây làm chẳng nên non", tốt nhất là HS nên có cơ hội cùng nhau giải quyết vấn đề với những HS khác.

Có thể thầy rằng một mô hình truyền thống (Học lý thuyết - Kiểm tra - Hoc lý thuyết - Kiểm tra) sẽ không phù hợp đối với GCED. Môn học cần những cách tiếp cận mang tính đổi mới, "tích cực" hơn, thể hiện qua việc HS nên có nhiều cơ hội học tập hơn là chỉ nghe giảng lý thuyết. Một trong những cách như vậy là dự án trải nghiệm, là lúc HS biến những kiến thức đã học trở thành hành động thực tế. Tuy nhiên, dự án này chỉ nên là công cụ bổ trợ cho việc học tập, thay vì là đích đến của HS.

Tất nhiên là HS vẫn cần được GV cung cấp nền tảng, tuy nhiên việc này chỉ nên diễn ra trong một thời gian ngắn. Phần lớn thời gian trong năm học, HS nên có tiếng nói, và nên được chủ động quyết định lộ trình học tập của mình. Lý tưởng nhất là sau khi có đủ nền tảng kiến thức, HS sẽ bắt đầu "chọn nhánh học", đi đào sâu vào những vấn đề, chủ đề nhỏ mà mình quan tâm.

Ngoài ra, việc suy ngẫm cũng cần được đề cao trong GCED. Suy ngẫm là để HS thật sự biến những gì mình đã học, đã làm trở thành kiến thức, bài học của riêng mình. Đây có thể được coi là một bước "học" khác của HS, có tầm quan trọng ngang bằng, hoặc thậm chí còn hơn việc học kiến thức ban đầu. Bởi tầm quan trọng này, việc suy ngẫm sẽ là một trọng tâm để đánh giá mức độ thành thạo của HS GCED.

Mô hình khóa học hiện tại của GCED

Từ những cân nhắc trên, GCED đã thiết kế ra mô hình khóa học sau, áp dụng chung cho 12 khối lớp. Tất cả HS GCED (dù là lớp 1 hay lớp 12) cũng sẽ trải qua những giai đoạn học tập/đánh giá như ở dưới, và bắt đầu/kết thúc những giai đoạn này vào cùng một thời điểm.

Mô hình khóa học này bao gồm 3 giai đoạn học lớn (A, B, C), và 2 mốc đánh giá lớn ở cuối mỗi học kỳ (D, E).
Tất cả sẽ diễn ra trong vòng 72 tiết, mỗi tuần 2 tiết.

Lưu ý: GCED vẫn sẽ có các mốc đánh giá nhỏ như Đề án Hành động, hay Bài báo cáo. Tuy nhiên, vì đây chỉ là mốc đánh giá nhỏ, nên sẽ không được thể hiện trong mô hình khóa học.

Dưới đây là mô tả về yêu cầu của các giai đoạn học tập & các mốc đánh giá:

Các giai đoạn học tập	Các mốc đánh giá
A. Giai đoạn Học đầu tiên (Kéo dài 27 tiết, bắt đầu từ giữa tháng 8) Giai đoạn “Học” đầu tiên tập trung vào việc xây dựng kiến thức nền tảng cho HS về các Chủ đề trọng tâm. Những Chủ đề này sẽ được nhìn nhận & phân tích qua 5 Lăng kính, hay 5 tư duy khác nhau của 1 Công dân Toàn cầu trong Chương 1 của GCED. Kết thúc việc tìm hiểu về các Chủ đề trọng tâm, HS sẽ đào sâu hơn vào những khía cạnh (hay vấn đề) mà mình tò mò qua 1 bài nghiên cứu thứ cấp (hay còn gọi là Truy vấn Cá nhân) HS được khuyến khích tự đặt câu hỏi, sau đó tự đi tìm câu trả lời thông qua việc tổng hợp kiến thức đã học & nghiên cứu thông tin bên ngoài. Đây chính là nội dung của Chương 2, cũng là lúc HS được bắt đầu quyết định lộ trình học tập của mình. Vai trò của GV trong giai đoạn này sẽ vừa là người truyền đạt kiến thức, vừa là người hướng dẫn HS thực hiện các nhiệm vụ cá nhân.	D. Mốc đánh giá lớn HK1 - Bài trình bày Truy vấn Cá nhân (kéo dài trong 4 tiết, bắt đầu từ giữa tháng 11) Sau khi xong Chương 2, mỗi HS sẽ trình bày cho mọi người về bài Truy vấn Cá nhân của mình trong khoảng thời gian tối đa là 4 tiết. HS không những chỉ nói về (1) câu trả lời cho câu hỏi truy vấn của mình mà còn cần có khả năng tường thuật về (2) quá trình thực hiện nghiên cứu, cũng như chia sẻ về những (3) suy ngẫm em có trong và sau khi hoàn thành việc tìm hiểu. Bài trình bày Truy vấn Cá nhân là 1 trong 2 đầu điểm duy nhất của môn GCED (chiếm 50% số điểm)
B. Giai đoạn Làm (Kéo dài 26 tiết, bắt đầu từ đầu tháng 12) Đây là giai đoạn mà HS không còn làm việc cá nhân nữa, mà sẽ chuyển sang làm việc nhóm. Để chuyển tiếp từ việc "Học" sang "Làm", từ nghiên cứu cá nhân sang dự án nhóm, Chương 3 sẽ yêu cầu HS tìm kiếm những bạn khác có cùng mối quan tâm, hay muốn phục vụ cộng đồng tương tự mình. Sau khi đã vào nhóm, trong Chương 4 HS sẽ điều tra nhu cầu cộng đồng để đảm bảo dự án phục vụ nhu cầu có thật của một cộng đồng cụ thể, từ đó đem lại giải pháp thực tế, có tính ứng dụng cao. Sau đó, HS sẽ từng bước lập kế hoạch, cân nhắc tất cả những yếu tố cần thiết để chuẩn bị tốt nhất cho dự án. Trong Chương 5, HS sẽ dành thời gian để làm việc nhóm, cùng nhau triển khai Dự án phục vụ cộng đồng mà mình đã lên kế hoạch. Kể từ giai đoạn này, GV sẽ không còn truyền đạt kiến thức một chiều nữa, mà sẽ trở thành một người cố vấn cho HS. GV và HS sẽ có mối quan hệ mang tính cộng tác: HS quyết định nội dung/mục tiêu học tập của mình, và GV sẽ là người hỗ trợ HS đạt được những mục tiêu đó.
C. Giai đoạn Học (Kéo dài 15 tiết, bắt đầu từ đầu tháng 3) Sau khi kết thúc dự án, cả nhóm HS sẽ cùng nhau ngồi lại để suy ngẫm, tự đánh giá, và rút kinh nghiệm về dự án vừa triển khai. Các em sẽ có toàn bộ Chương 6 để làm việc này. Trong Chương 7, các nhóm HS sẽ lần lượt báo cáo về dự án (gọi là Bài báo cáo), dựa trên những suy ngẫm trong Chương 6. Ngoài việc trình bày những suy nghĩ, cảm nhận của HS về toàn bộ quá trình thực hiện Dự án, các em cũng sẽ đề xuất, kêu gọi hành động từ những người xung quanh (bạn bè, thầy cô, cộng đồng, v.v.) để cùng chung tay giải quyết các vấn đề toàn cầu.	E. Mốc đánh giá lớn HK2 - Bài suy ngẫm Cuối năm (kéo dài trong 3 tiết, bắt đầu từ cuối tháng 4) Ngay sau khi thực hiện Bài báo cáo trong Chương 7, HS sẽ bắt đầu thực hiện Bài suy ngẫm Cuối năm. Đây là một sản phẩm suy ngẫm cá nhân mang tính chất tổng kết, yêu cầu HS nhìn lại toàn bộ quá trình học tập trong năm. HS sẽ rà soát lại Truy vấn Cá nhân của bản thân, sử dụng những điều em học được từ Dự án Hành động & kinh nghiệm thực hiện Bài báo cáo để cập nhật kiến thức của bản thân. Bài suy ngẫm Cuối năm là 1 trong 2 đầu điểm duy nhất của môn GCED (chiếm 50% số điểm)

Công việc cần thực hiện

Trên đây là toàn bộ nội dung & cơ sở thiết kế cho mô hình khóa học của GCED. Như đã nói từ trước, mô hình này hẳn đã rất quen thuộc với thầy cô, vì đã được đưa vào triển khai thực tế từ đầu rồi. Thầy cô sẽ không cần tốn công suy nghĩ, hay đề xuất ra một mô hình mới nào cả.

Tuy nhiên, không có gì là hoàn hảo cả. Bởi vì mô hình khóa học này đã triển khai được một thời gian, nên ý kiến đóng góp của thầy cô (những người đã có kinh nghiệm giảng dạy/triển khai thực tế) lại càng trở nên cần thiết. Nói cách khác, thầy cô chính là những người phù hợp để nhận xét một mô hình khóa học có sẵn đang có những thiếu sót gì, cần phải cải thiện những gì.

Dưới đây là 2 yêu cầu lớn dành cho 1 mô hình khóa học bất kỳ, kèm theo những câu hỏi định hướng mà thầy cô cần trả lời để bảo đảm những yêu cầu này:

Yêu cầu đối với mô hình khóa học	Một số câu hỏi định hướng cần trả lời
Phải thể hiện rõ ràng định hướng của môn học	1. Theo thầy cô, mô hình khóa học ở trên đã bám sát với định hướng môn học chưa? Đã được giải thích rõ ràng chưa? Để trả lời câu hỏi này, thầy cô nên đọc kỹ văn bản môn ở đây, và đọc lại mô hình khóa học ở trên để so sánh, đối chiếu. 2. Thầy cô có đề xuất gì để cải thiện mô hình khóa học này không? Lưu ý rằng chỉ nhận xét vào cấu trúc tổng thể (VD: Cần thêm mốc đánh giá, cần thay đổi đặc điểm của giai đoạn A, B, v.v.). Chưa nhận xét vào những chi tiết cụ thể, mang tính vận hành như thời gian triển khai, hay số tiết, v.v.
Phải triển khai thực tế được, không gặp vấn đề gì quá nghiêm trọng	3. Theo thầy cô, có giai đoạn nào/mốc đánh giá nào cần điều chỉnh số tiết không? Thầy cô đã có kinh nghiệm triển khai GCED rồi, và đã biết mỗi giai đoạn/chương học/mốc đánh giá của GCED yêu cầu những gì rồi. Để có thể trả lời câu hỏi này, thầy cô nên cân nhắc: Liệu có giai đoạn nào thầy cô cảm thấy cần thêm thời gian để triển khai không? VD: thầy cô thấy HS thường không có đủ thời gian để nghiên cứu, trả lời truy vấn cá nhân một cách hiệu quả. Liệu có giai đoạn nào thầy cô cảm thấy không cần nhiều thời gian như hiện tại không? VD: HS chỉ cần suy ngẫm về dự án trong 3 tiết là xong, không cần kéo dài tới 6 tiết như hiện tại. 4. Theo thầy cô, tổng số tiết hiện tại cho 1 năm học (72 tiết) đã hợp lý chưa? Có bị thừa/thiếu gì không? Nếu để ý, thấy cô sẽ thấy mô hình khóa học hiện tại chỉ cần tới cuối tháng 4 là đã kết thúc được nội dung học tập & đánh giá. Tuy nhiên, mô hình này chưa tính tới các kỳ nghỉ lễ, tết, hay các sự kiện định kỳ & đột xuất tại cơ sở. Do đó, thời gian triển khai môn học thực tế chắc chắn sẽ khác so với mô hình này, và do đó rất cần nhận xét từ thầy cô để phù hợp hơn với tình hình chung tại các cơ sở VD: Năm nào cơ sở cũng bị thiếu tiết GCED (dù triển khai online hay offline), và phải dạy gộp một số tiết thì mới kịp kết thúc năm học. Tức có nghĩa, thay vì kết thúc trong 72 tiết, GCED có thể sẽ cần cắt ngắn khoảng 3 - 4 tiết để bảo đảm kịp tiến độ, không cần gộp tiết như hiện tại nữa.

Hướng dẫn/định hướng xây dựng hệ thống Chương (step-by-step)

Sau khi đã hoàn thành Mô hình khóa học, tất cả các môn học sẽ bắt đầu xây dựng hệ thống Chương của bộ môn. Các Chương của một khóa sẽ phải phản ánh những định hướng, yêu cầu & hạn mức mà Mô hình khóa học đã đề ra.

Dưới đây là Mô hình khóa học chung của GCED, áp dụng cho K1-K12:

Với GCED, môn học đã có hệ thống Chương từ trước, tuy nhiên chắc chắn sẽ cần bổ sung/hoàn thiện để đạt được những yêu cầu của Dự án. Dưới đây là danh sách yêu cầu của Dự án đối với hệ thống Chương, và mức độ đáp ứng của CT GCED hiện tại. Những

STT	Yêu cầu	Mô tả tình trạng hiện tại	Các bước cần làm tiếp theo & Nhân sự phụ trách
1	Danh sách Chương & Chủ đề/nội dung học tập chính trong các Chương	Đã có GCED vẫn có 7 Chương, với nội dung học tập chính không thay đổi. Tham khảo Mô hình khóa học ở trên để biết rõ hơn. Lưu ý: Những thay đổi cụ thể về nội dung học tập sẽ diễn ra ở cấp độ Bài học	N/A
2	Phân bố thời gian/thời lượng trong Chương	Đã có 7 Chương của GCED đã nhận được phản hồi về phân phối tiết, và đã được điều chỉnh lại để phù hợp hơn với thực tế triển khai. Tham khảo Mô hình khóa học ở trên để biết rõ hơn.	N/A
3	Mục tiêu Chương & liên kết với Chuẩn đầu ra	Chưa có Mặc dù đã có Chương, GCED hiện tại chưa có Mục tiêu Chương (mới chỉ có Mục tiêu Bài học). Bởi vậy, cũng chưa thể liên kết được những Mục tiêu Chương này với bộ Chuẩn đầu ra (bao gồm Chuẩn chuyên môn & liên môn) của GCED)	PCT sẽ thực hiện 2 công việc sau: Viết Mục tiêu Chương cho 7 Chương của 12 khối lớp. Liên kết những Mục tiêu Chương này với bộ Chuẩn đầu ra Sau đó, PCT có thể sẽ xin feedback của thầy cô (mappers) để hoàn thiện nội dung này.
4	Mô tả Chương	Chưa có GCED chỉ có 1 mô tả chung cho Chủ đề trọng tâm sẽ học ở mỗi khối lớp, chứ chưa có mô tả cho cả 7 Chương học trong những khối lớp này.	Thầy cô (mappers) sẽ thực hiện những công việc sau:
5	Tài liệu gợi ý	Đã có, nhưng cần hệ thống hóa, cập nhật & bổ sung GCED đã có tài liệu gợi ý, tuy nhiên đang xuất hiện khá rải rác, chưa được hệ thống hóa lại. Ngoài ra, sau 3 năm triển khai, những tài liệu này có thế sẽ cần được cập nhật & bổ sung để phù hợp hơn với thực tế triển khai	Thầy cô (mappers) sẽ thực hiện những công việc sau:

Hướng dẫn/lưu ý về việc viết Mô tả Chương

Các cấu phầnVề cơ bản, mô tả chương bao gồm những đoạn văn xuôi, hình ảnh, biểu đồ, danh sách thông tin, hay bất kỳ phương tiện gì mà có thể giúp cho người đọc (thường là giáo viên) hiểu cặn kẽ (1) chương này bao gồm những gì và (2) những loại hình hoạt động trọng tâm mà giáo viên và học sinh sẽ phải thực hiện

• Diễn giải quá trình học của chương này. Ban Biên soạn sau này khi đã thiết kế xong hệ thống bài học trong chương có thể quay lại phần mô tả để cập nhật diễn giải quá trình học, viết cụ thể hơn về từng bước nhỏ. Hiện tại, Ban Biên soạn có thể chỉ viết chung chung như một dạng lưu ý cho chính bản thân.

Ví dụ: “Chương này sẽ cung cấp hiểu biết cơ bản cho học sinh qua những tiết ở trong lớp (3 tiết đầu), và sau đó học sinh sẽ được chứng kiến những nguyên lý này trong thế giới tự nhiên qua giờ dã ngoại (2 tiết còn lại).”

• Giải thích chủ đề trọng tâm, bao gồm đại ý (“big idea” hoặc “main theme”) hay những bài học cốt lõi của chương - những thứ quan trọng, súc tích nhất mà học sinh cần hiểu, ngay cả khi không ghi nhớ 100% các tiểu tiết xung quanh. Ngoài ra, thầy cô có thể giải thích bằng cách kích thích và gợi mở suy nghĩ về chủ đề trọng tâm qua những câu hỏi dẫn dắt (“essential questions”) - điều này hoàn toàn tùy vào việc thầy cô có thấy những câu hỏi dẫn dắt có hữu ích hay không.
  • Liệt kê từ vựng, khái niệm, định nghĩa và thông tin quan trọng, như một dạng đề cương tóm tắt kiến thức nội dung của học phần. Ví dụ: Môn Vật lý, chương “Lực”, có danh sách từ vựng như sau trong mô tả: “Trọng lực, lục, mũi tên lực, lực hút, khối lượng, trọng lượng”
• Cung cấp ngữ cảnh học: Vì sao lại học những chủ đề này? Chúng liên quan gì đến những chủ đề khác hoặc đời sống của người học? Ngữ cảnh học có thể được đan xen vào trong giải thích chủ đề trọng tâm (là một nội dung khác mà có thể có trong mô tả chương).
• Ví dụ, môn Sinh học, chương “Vi sinh vật”, có đoạn văn: “Vi sinh vật rất đa dạng và có mặt ở khắp mọi nơi. Chúng có vai trò và ảnh hưởng lớn trong thiên nhiên, xã hội và đời sống của từng cá nhân. Học sinh cần có một cái nhìn tổng quan về mối quan hệ giữa con người và những ‘vị láng giềng’ tí hon này thì mới hiểu được vi sinh vật quan trọng ra sao.”
• Đưa ra định hướng dạy-học: Tinh thần, góc nhìn, ý thức, thái độ đúng đắn khi tiếp cận những chủ đề này là gì? Mỗi chủ đề đều có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau, và sẽ có trường hợp Ban Biên soạn cần phải “dặn dò”, cần phải xác định rõ cách hiểu nào nên được ưu tiên.
• Ví dụ, môn GCED, đâu đó ở giữa mô tả của chương “Đói nghèo” có thể có một đoạn văn như sau: “Khi học về hiện tượng ‘đói nghèo’, học sinh và giáo viên cần có một cái nhìn khách quan và hệ thống về nguồn gốc và sự duy trì của hiện tượng này. Trên hết, giáo viên nên giúp các con lường trước và thoát khỏi lối suy nghĩ rằng ‘đói nghèo’ là do sự thiếu hụt về nhân phẩm của những người nghèo đói. Giáo viên nên trình bày bằng chứng cho những yếu tố khách quan mà duy trì tình trạng đói nghèo đối với những cộng đồng hay hộ gia đình nhất định, giúp học sinh thấy được rằng tinh thần, nhận thức hay phẩm chất không đủ để thoát khỏi đói nghèo.”
• Mô tả những hoạt động trọng tâm trong chương để giúp giáo viên triển khai hình dung được nhiệm vụ của mình trong chương này là gì.
• Những loại hoạt động trọng tâm nên được nêu hoặc giải thích trong phần mô tả: Làm thí nghiệm, thực hành trong phòng IT, dã ngoại, bài tập làm văn, dự án nghiên cứu, bài giảng lý thuyết, đóng vai/ mô phỏng, biểu diễn, v.v. Đây phải là những hoạt động cố định theo thiết kế (tức lớp nào cũng phải thực hiện), KHÔNG phải là các hình thức hoạt động trong mỗi tiết (không phải “coi video”, “điền phiếu bài tập” hay “rung chuông vàng”, vì đây là chi tiết cụ thể trong giáo án mà mỗi giáo viên phải tự quyết định thay vì Cx quyết định).

• iải thích năng lực/ Chuẩn được đưa vào chương: Chương nào cũng có một vài câu Chuẩn được map vào (liên kết với MTC); những câu Chuẩn này là những năng lực được giới thiệu hay luyện tập thông qua việc học chương này. Nhưng Chuẩn thường được viết một cách rất chung chung. Cách hiểu Chuẩn có thể linh hoạt để một câu Chuẩn có khả năng được dạy/ củng cố qua nhiều chủ đề/ chương khác nhau. Tuy nhiên, khi triển khai, đồng nghiệp của thầy cô cần hiểu rõ lý do vì sao thầy cô nghĩ những Chuẩn được đưa vào lại hợp lý, lại liên quan đến các chủ đề hay hoạt động của chương này. Việc đồng nghiệp nắm mục đích đằng sau quyết định mapping rất quan trọng nếu thầy cô muốn dạy-học thực tế thực thi được Chuẩn. Phần mô tả là cơ hội để Ban Biên soạn giải thích quyết định mapping của mình.
  • Liệt kê yêu cầu về dụng cụ học tập và cơ sở vật chất: Đối với một số môn với những hoạt động đặc thù (tiêu biểu là Khoa học tự nhiên với giờ thí nghiệm), người triển khai cần lường trước được các yêu cầu vật chất. Trong trường hợp đó, phần mô tả có thể liệt kê những yêu cầu này. Ban Biên soạn có thể cân nhắc liệt kê những yêu cầu này trong phần tài liệu gợi ý nếu thấy thích hợp hơn - miễn sao tất cả các chương của môn đồng đều về nơi trình bày chi tiết này. Lưu ý: KHÔNG cần liệt kê những thứ hiển nhiên của một tiết học bình thường (phiếu học tập, bút, bảng trắng, bàn ghế, v.v.); Ban Biên soạn tự cân nhắc những yêu cầu vật chất của chương có đủ đặc thù, cơ sở có cần phải chuẩn bị trước để mà liệt kê hay không. Ví dụ: Môn Sinh học, chương “Sự phát triển của thực vật”, một trong những hoạt động mà học sinh sẽ phải làm là một thí nghiệm giúp cho hạt nảy mầm để khám phá về các yếu tố khác nhau trong sự phát triển của thực vật. Phần mô tả có thể liệt kê dụng cụ cần thiết:
  • Hạt đậu xanh (mọc thành giá đỗ);
  • Đĩa thủy tinh nhỏ;
  • Bông gòn, vải hoặc khăn giấy (để giữ ẩm cho giá nảy mầm);
  • Nguồn ánh sáng;
  • Tủ kín. Trong trường hợp này, chỉ cần liệt kê vật liệu cần thiết (và giải thích rằng thí nghiệm nào cần đến chúng) là đủ, không cần giải thích quá kỹ quy trình thí nghiệm (quy trình có thể có sẵn trong tài liệu giảng dạy/ sách giáo khoa, hoặc được mô tả kỹ trong các bài học trong chương này).

Hướng dẫn/định hướng xây dựng hệ thống Bài học (step-by-step)

CẬP NHẬT SAU

Hướng dẫn Task force (2019)

Mục này mô tả những công việc mà Task force cần thực hiện để xây dựng Chương trình GCED lần đầu hồi năm 2019, do đó chỉ có giá trị tham khảo. Ấn nút Ẩn/hiện ở bên cạnh để xem toàn bộ nội dung

Hệ thống mã hóa

Để chuẩn hóa việc lưu trữ tài nguyên, GCED sẽ sử dụng một hệ thống mã hóa để đặt tên cho các giáo án, mục tiêu học tập hay tài liệu hướng dẫn.

Mã này bao gồm 4 ký tự, ở giữa mỗi ký tự là một dấu chấm “.”

Ví dụ: Mã “1.3.1.a” dưới đây là tên của một “mảnh ghép” (tức một đoạn thiết kế hoạt động & tài liệu):

Số thứ tự  khối (trên tổng số 12 khối). Block này dành cho học sinh khối 1.	Số thứ tự giáo án (trên tổng số 72 tiết). Đây là giáo án thứ 3.		Số thứ tự mục tiêu học tập. Đây là mục tiêu thứ nhất trong số các mục tiêu của tiết học.		Mã cuối cùng của “mảnh ghép” là một chữ cái. Đây là mảnh ghép đầu tiên trong số các lựa chọn thỏa mãn được mục tiêu học tập 1.3.1.
1	.	3	.	1	.	a

Với ví dụ này, chúng ta có thể suy ra rằng “mảnh ghép” này:

• Dành cho học sinh khối 1.
• Nằm trong giáo án 1.3, giáo án thứ 3 được sử dụng với khối 1.
• Thỏa mãn mục tiêu 1.3.1.
• Là phương án thứ nhất (“a”) trong các phương án (“b”, “c”, v.v.) có thể thỏa mãn mục tiêu 1.3.1.

Hướng dẫn xây dựng Khung chương trình

Mô tả chung về công việc

Người thiết kế Khung chương trình có vai trò phân phối và sắp xếp nội dung và mục tiêu học tập của khối được giao và đảm bảo tính chu trình liền mạch trong và giữa các khối lớp. Khung Chương trình là hệ thống chuẩn đầu ra cho khối lớp được phân công, bao gồm định hướng và mục tiêu cho cả khóa học, mỗi chương, mỗi tiết.

Với vai trò là người thiết kế Khung chương trình, thầy/cô sẽ nhận rất nhiều tài nguyên cũng như hướng dẫn kỹ càng, đặc biệt là ở trong Cẩm nang GCED này. Tuy nhiên, điều này không thay thế hoặc làm giảm tầm quan trọng của việc trao đổi thường xuyên với Điều phối Dự án.

Trong mục này, tổng thể các bước cần thực hiện sẽ được phác thảo. Chi tiết tham khảo của từng bước nằm trong Phụ lục hoặc các file khác. Vì công việc yêu cầu phải chuyển đổi giữa các mục, các file khác nhau, thầy/cô nên chủ động làm quen với hệ thống tài nguyên trước khi bắt đầu công việc.

Hướng dẫn step-by-step

📙 Bài chi tiết: Hướng dẫn step-by-step (Khung chương trình)

Phần 1: Chuẩn bị

Phần 2: Viết nội dung

Phần 3: Kiểm tra, kiểm chứng

Checklist sản phẩm

Sau khi đã đi hết các bước xây dựng Khung Chương trình, các thầy/cô có thể dùng checklist sau để kiểm tra sản phẩm:

Ở cấp khóa học:

• Đây là khối lớp nào? Chủ đề trọng tâm của khối lớp đó là gì?
• Miêu tả chuẩn đầu ra (về mặt kiến thức, kỹ năng hoặc thái độ) của khối đó sau khi học khóa này.

Ở cấp chương:

• Có các Câu hỏi dẫn dắt chương nào?
• Cho mỗi chương, có những Câu hỏi tiết học nào để giúp xây dựng hiểu biết của học sinh về Câu hỏi dẫn dắt?

Ở cấp tiết học:

• Tiết học này đang trả lời Câu hỏi tiết học nào trong chương?
• Để trả lời câu hỏi tiết học đó, mục tiêu học tập của bài này sẽ là gì (về mặt kiến thức, kỹ năng hoặc thái độ)?
  • Cho mỗi mục tiêu được liệt kê, phải có (1) tiêu chí/bằng chứng đánh giá và (2) mã số.
• Trình tự các mục tiêu đã tuân thủ theo Thang Bloom hay Mô hình 3A chưa?
• Tài nguyên thầy/cô khuyên nên dùng cho từng tiết học là gì?

Hướng dẫn xây dựng nội dung giảng dạy

Mô tả chung

Công việc chính của chuyên viên thiết kế hoạt động là nghiên cứu tài liệu và thiết kế hoạt động dựa vào Khung Chương trình. Thầy/cô sẽ thiết kế những “mảnh ghép” hoạt động cụ thể mà có thể thỏa mãn được những cặp mục tiêu-tiêu chí. Đồng thời, người xây dựng hoạt động cũng cung cấp nguồn tài liệu/ học liệu để bổ trợ cho các hoạt động được thiết kế.

Qua công việc của mình, thầy/cô góp phần xây dựng Thư viện Tài nguyên, là nơi lưu trữ tất cả những “mảnh ghép” hoạt động và tài nguyên mà giáo viên sẽ tham khảo trong quá trình xây dựng giáo án hoàn chỉnh.

Với tư cách là người tham gia xây dựng Chương trình, thầy/cô sẽ nhận rất nhiều tài nguyên cũng như hướng dẫn kỹ càng, đặc biệt là ở trong Cẩm nang Vận hành này. Tuy nhiên, điều này không thay thế hoặc làm giảm tầm quan trọng của việc trao đổi thường xuyên với Điều phối Dự án.

Trong mục D3 này, tổng thể các bước cần thực hiện sẽ được phác thảo. Chi tiết tham khảo của từng bước nằm trong Phụ lục hoặc các file khác. Vì công việc yêu cầu phải chuyển đổi giữa các mục, các file khác nhau, thầy/cô nên chủ động làm quen với hệ thống tài nguyên trước khi bắt đầu công việc

Hướng dẫn step-by-step

📙 Bài chi tiết: Hướng dẫn step-by-step (Thiết kế hoạt động)

Trong công việc thiết kế mảnh ghép hoạt động, thầy/cô sẽ trải qua 3 phần khác nhau của quá trình.

Phần 1: Chuẩn bị;

Phần 2: Viết nội dung;

Phần 3: Kiểm tra, kiểm chứng.

Việc thiết kế mảnh ghép cho các tiết học lý thuyết thông qua các Lăng kính (Khám phá Chủ đề) sẽ có những khác biệt nhất định so với những tiết khác, vì vậy sẽ có 2 bộ hướng dẫn step-by-step riêng: 1 bộ áp dụng cho 21 tiết đầu, 1 bộ áp dụng cho 51 tiết còn lại.