Hướng dẫn triển khai online
Trang này bao gồm một số hướng dẫn/gợi ý để thầy cô triển khai các giai đoạn học tập của GCED từ xa (dạy online), trong trường hợp không thể dạy trực tiếp môn học trên lớp. Do đặc thù của môn học, một số giai đoạn sẽ không thể triển khai như bình thường, mà phải thay đổi hình thức & yêu cầu để phù hợp với tình hình thực tế. Do đó, hy vọng những hướng dẫn//gợi ý trong trang này sẽ giúp việc dạy học online của thầy cô đạt được hiệu quả cao nhất.
Dưới đây là tóm tắt những điểm thầy cô cần lưu ý khi triển khai online GCED (áp dụng cho mọi giai đoạn) và sẽ .có hiệu lực cho tới khi HS đi học bình thường trở lại.
| Về phân phối CT online |
|
| Về yêu cầu học tập của từng giai đoạn | Dù có triển khai online hay không, thầy cô vẫn cần giúp HS đạt được mục tiêu của từng bài học. Không nên hạ yêu cầu của CT kể cả khi phải dạy online. |
| Về mức độ hướng dẫn/can thiệp của thầy cô dành cho HS | Tùy theo lứa tuổi/khả năng của HS mà thầy cô sẽ phải cân nhắc việc “cầm tay chỉ việc” nhiều hơn (so với học trực tiếp trên lớp) để đảm bảo các em có thể học tập hiệu quả trong giai đoạn này. Có thể nhiều HS sẽ không có khả năng tự tìm kiếm thông tin/tự học tốt (nhất là HS Tiểu học), do đo thầy cô cần chủ động gửi tài liệu, và giao hướng dẫn cụ thể cho HS
|
| Về việc giao BTVN/hướng dẫn tự học cho HS trên LMS | Thầy cô có thể sử dụng những tài liệu/bài viết có sẵn trên Wiki, tuy nhiên cần điều chỉnh lại để phù hợp hơn với HS (vì tài liệu/bài viết trên Wiki vốn được viết cho GV). |
| Về đánh giá học tập |
|
Ngoài ra, WikiGCED đã bao gồm hệ thống chương & bài học cụ thể, bao gồm các mục tiêu bài học để thầy cô biết HS cần đạt được yêu cầu gì ở mỗi tiết (vẫn áp dụng khi dạy online). WikiGCED cũng đi kèm các mảnh ghép hoạt động để thầy cô có được ví dụ về cách đạt các mục tiêu bài học.
Tuy nhiên, khi dạy online, thầy cô chỉ nên bám sát vào mục tiêu bài học trên WikiGCED. Những nội dung khác như tiêu chí đánh giá, tài liệu gợi ý, hay mảnh ghép hoạt động có thể sẽ phải thay đổi để phù hợp hơn với đặc điểm của lớp học của thầy cô.
Lấy ví dụ cho tiết 7.2 như sau:
| Nếu thầy cô dạy tiết 7.2 online | Nếu thầy cô giao nhiệm vụ cho HS tự học, tự tìm hiểu về tiết 7.2 |
|---|---|
|
|
Trên đây là những định hướng chung cho việc triển khai online GCED. Phần ở dưới là định hướng/gợi ý triển khai cụ thể cho từng chương học, được chia thành các mục khác nhau. Nếu thầy cô muốn đẩy nhanh tiến độ, hay muốn cắt/gộp nội dung học để hoàn thành một chương bất kỳ trước khoảng thời gian gợi ý, vui lòng liên hệ với Phòng Chương trình để được tư vấn/trao đổi thêm.
🔎 Xem thêm: Timeline học tập để hiểu thêm về các Giai đoạn trong môn GCED
Hướng dẫn/gợi ý triển khai online Chương 1: Khám phá Chủ đề trọng tâm qua 5 Lăng kính (Tiết 1 - 21)
|
Lưu ý:
|
Chương 1 là giai đoạn tập trung nhiều lý thuyết nhất của GCED, cho HS những kiến thức nền tảng cần thiết đề có thể làm Truy vấn Cá nhân (một bài nghiên cứu thứ cấp) trong Chương 2, và làm Dự án Hành động trong các chương học tiếp theo. Những hướng dẫn tiếp theo sẽ tập trung vào việc trả lời một số câu hỏi định hướng quan trọng để thầy cô triển khai Chương 1 hiệu quả. Cụ thể như sau:
Dạy như thế nào cho HS khi giảng dạy online? HS cần đạt những mục tiêu gì?
GCED bắt đầu bằng 1 tiết giới thiệu môn học cho HS. Nếu thầy cô nhận thấy (1) HS lớp mình đã hiểu về tinh thần/cấu trúc, yêu cầu của môn học từ những năm học trước, và (2) trong lớp không có HS mới, chưa từng học GCED, thầy cô có thể không dạy tiết này online, mà chỉ gửi tài liệu để HS đọc (ở nhà) về những điểm cần lưu ý trong suốt 1 năm học GCED. Tài liệu mà thầy cô gửi sẽ đóng vai trò giới thiệu môn học (thay thế cho tiết 1).
Từ tiết 2 trở đi, hầy cô sẽ có 1 tiết online để giảng dạy/hướng dẫn/kiểm tra trực tiếp HS, và 1 tiết ở nhà để HS làm bài tập trên LMS. Đây là thứ tự cố định, không thể thay đổi (tức là thầy cô không thể dạy 2 tiết online trong tuần 1, sau đó cho HS tự học 2 tiết liên tục trong tuần 2).
Trong 1 tuần bất kỳ, thầy cô cần giúp HS đạt được mục tiêu bài học của cả 2 tiết trong tuần đó. Đạt mục tiêu bài học là yêu cầu bắt buộc dành cho HS, và thầy cô không được hạ thấp những yêu cầu này kể cả khi phải dạy online. Việc đạt mục tiêu bài học có thể sẽ khó hơn đối với những tiết HS phải tự học, tự làm bài tập ở nhà. Để giúp HS đạt mục tiêu bài học trong những tiết này, thầy cô có thể cân nhắc 2 cách sau:
HS Tiểu học (nhất là HS lớp 1-2-3) thường chưa có khả năng đọc/viết tốt, do đó cũng chưa thể tìm kiếm thông tin một cách hiệu quả. Ngoài ra, HS cũng chưa có đủ kiến thức xã hội, nên việc tự tìm hiểu về các vấn đề toàn cầu có thể sẽ khó đối với các em.
Dựa trên cân nhắc về những đặc điểm trên của HS, thầy cô có thể thực hiện những bước sau:
- Ở tiết 2 trong phân phối CT (tiết đầu tiên của Lăng kính 1): thầy cô có thể dạy gộp nội dung của tiết 2 và tiết 3. Tới cuối tiết này, thầy cô nên giao bài tập/nhiệm vụ cho HS để HS tự thực hiện ở tiết sau.
Những bài tập/nhiệm vụ này nên đủ cụ thể, súc tích để HS có thể dễ dàng làm theo. Có thể giao bài tập/nhiệm vụ dưới dạng các câu hỏi cho sẵn để HS trả lời, và những câu hỏi này nên mang tính chất kiểm tra/ôn tập lại kiến thức đã học. Thầy cô cũng có thể cung cấp tài liệu đọc thêm cho HS, trong đó tóm tắt lại những điểm quan trọng nhất mà HS cần lưu ý.
- Tới tiết 3 (tiết tự học ở nhà của HS): HS sẽ thực hiện bài tập/nhiệm vụ mà GV đã giao. Thầy cô có thể nhờ PHHS chụp lại sản phẩm của HS (nếu HS chưa có khả năng viết tốt), hoặc yêu cầu HS nộp lại sản phẩm.
Sản phẩm/câu trả lời của HS sẽ là bằng chứng cho thấy HS đã đạt mục tiêu bài học của tiết 2 và tiết 3.
- Ở tiết 4 & tiết 5: Lặp lại như 2 tiết trên. Ngoài ra, kết thúc tiết 5 là kết thúc Lăng kính 1, do đó thầy cô nên yêu cầu HS trả lời thêm câu hỏi dẫn dắt của Lăng kính này.
HS Trung học (lớp 6 trở lên) đã có khả năng tìm kiếm thông tin ở mức độ cơ bản, và cũng đã có lượng kiến thức xã hội xã hội nhất định. Do đó, HS hoàn toàn có thể tự tìm hiểu về các vấn đề toàn cầu ở mức độ cơ bản. Tuy nhiên, HS ở lứa tuổi này có thể sẽ thiếu tập trung & sự nghiêm túc cần thiết, nhất là khi phải học online.
Dựa trên cân nhắc về những đặc điểm trên của HS, thầy cô có thể thực hiện những bước sau:
- Trước tiết 2: Thầy cô có thể yêu cầu HS đọc trước/tìm hiểu qua về những vấn đề mà thầy cô sẽ dạy ở tiết 2 (tương tự như việc "soạn văn"). Thầy cô có thể cung cấp tài liệu gợi ý & một số câu hỏi định hướng để giúp việc đọc trước được hiệu quả.
- Ở tiết 2 trong phân phối CT (tiết đầu tiên của Lăng kính 1): thầy cô nên tập trung vào dạy nội dung của tiết 2, và HS cần đạt được mục tiêu bài học của tiết 2. Tới cuối tiết này, thầy cô nên hướng dẫn HS tự học ở tiết sau để HS có khả năng đạt mục tiêu bài học.
Mức độ chi tiết của hướng dẫn tự học này sẽ phụ thuộc vào khả năng của HS, và có thể bao gồm 1 số câu hỏi định hướng cụ thể (cần đạt mục tiêu gì, cần tìm kiếm thông tin gì, ở đâu, v.v.). Thầy cô cũng có thể cung cấp tài liệu đọc thêm cho HS, và có thể tóm tắt lại những điểm quan trọng nhất mà HS cần lưu ý (trong trường hợp thầy cô muốn HS tập trung vào một số thông tin nhất định)
- Tới tiết 3 (tiết tự học ở nhà của HS): HS sẽ tự tìm hiểu về bài học, dựa trên hướng dẫn/tài liệu gợi ý mà GV cung cấp. Câu trả lời của HS/thông tin HS tìm được sẽ là bằng chứng cho thấy HS đã đạt mục tiêu bài học của và tiết 3.
- Ở tiết 4 & tiết 5: Lặp lại như 2 tiết trên. Ngoài ra, kết thúc tiết 5 là kết thúc Lăng kính 1, do đó thầy cô nên yêu cầu HS trả lời thêm câu hỏi dẫn dắt của Lăng kính này.
Dù chọn cách nào đi nữa, việc thầy cô phải “cầm tay chỉ việc” nhiều hơn (so với học trực tiếp trên lớp) là hoàn toàn bình thường. Những hướng dẫn/yêu cầu/tài liệu mà thầy cô cung cấp cho HS cần đủ cụ thể, rõ ràng để đảm bảo các em có thể học tập hiệu quả trong giai đoạn này.
Đánh giá HS trong giai đoạn này như thế nào?
Thông thường, sẽ không có mốc đánh giá nào xảy ra ở cuối Chương 1. Tuy nhiên, do đặc thù của việc học online, thầy cô nên cân nhắc việc tổ chức đánh giá cho HS để nắm bắt tình hình học thực tế của các em (đây là khó khăn thường xảy ra khi thầy cô dạy từ xa, không có nhiều cơ hội tiếp xúc với HS). Ngoài ra, việc đánh giá này cũng giúp đảm bảo HS học tập hiệu quả & có được sự nghiêm túc cần thiết khi học.
Trong suốt Chương 1, HS sẽ thường xuyên làm bài tập/trả lời câu hỏi mà GV đưa ra. Thầy cô nên thu thập những sản phẩm/câu trả lời của HS, và tổng hợp lại để biết HS của mình đã đạt mục tiêu bài học hay chưa. Sau mỗi Lăng kính (mỗi 4 tiết), thây cô nên có một bài kiểm tra nhỏ (không tính điểm) để tổng kết lại kiến thức của HS ở Lăng kính đó (tổng cộng 4 bài kiểm tra tất cả). 4 bài kiểm tra này có thể được thực hiện dưới nhiều hình thức, tùy vào đặc điểm của HS/lớp học:
- Hỏi/đáp trực tiếp HS
- Làm quiz trên LMS
- Viết 1 bài viết ngắn
- Điền phiếu câu hỏi do GV phát
Nội dung của 4 bài kiểm tra này nên xoay quanh:
- Các câu hỏi dẫn dắt của 5 Lăng kính
- Những mục tiêu bài học mà HS trong lớp thường không đạt được
- Các kiến thức/thông tin/kỹ năng quan trọng mà HS cần đạt được
Mặc dù những bài kiểm tra này không tính điểm, thầy cô vẫn nên thực hiện, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra kiến thức để HS nghiêm túc thực hiện.
Hướng dẫn/gợi ý triển khai online Chương 2: Xây dựng & Trình bày Truy vấn Cá nhân (Tiết 22 - 31)
|
|
Lưu ý:
|
Kết thúc chương 1, HS đã có nền tảng kiến thức nhất định về Chủ đề trọng tâm của khối lớp mình. Tới Chương 2, các em sẽ xây dựng Truy vấn Cá nhân (một bài nghiên cứu thứ cấp). Bài truy vấn này sẽ đào sâu vào một khía cạnh của Chủ đề mà HS tò mò, muốn tìm hiểu thêm. Sau khi đã tìm ra câu trả lời, HS sẽ trình bày Truy vấn Cá nhân của mình cho các bạn HS khác trong lớp.
Ở Chương 1 (vốn thiên về lý thuyết), mỗi bài học đều có những yêu cầu & mục tiêu đặc thù, do đó việc dạy gộp/dạy lướt kiến thức thường không được khuyến khích. Tuy nhiên, Chương 2 lại mở & linh hoạt hơn nhiều, lý do là vì nội dung học tập của giai đoạn này sẽ do HS hoàn toàn quyết đinh. Thay vì dạy kiến thức cho HS, thầy cô chỉ cần đảm bảo HS đã đi qua 3 bước (1) Đặt câu hỏi truy vấn, (2) Nghiên cứu tìm câu trả lời, và (3) Trình bày Truy vấn, và đạt được yêu cầu của mỗi bước này.
Do đó, việc triển khai online chương 2 sẽ không quá khác biệt so với bình thường. Dưới đây là một số việc thầy cô cần lưu ý để dẫn dắt HS đi qua 3 bước trên hiệu quả:
Bước 1: Đặt câu hỏi truy vấn
| Đối với HS K1-2
(học online 1 tiết/tuần) |
Đối với HS K3 trở lên
(học online 1 tiết, tự học 1 tiết/tuần) |
|---|---|
| Thầy cô sẽ không có nhiều thời gian để HS đặt câu hỏi trên lớp & nhận xét câu hỏi cho HS. Do đó, thầy cô nên yêu cầu HS nghĩ trước câu hỏi của mình ở nhà, và chữa cho HS khi ở trên lớp.
|
Vì HS có 1 tiết tự học ở nhà, thầy cô có thể yêu cầu HS gõ lại câu hỏi qua LMS, sau đó tổng hợp lại danh sách câu hỏi của HS để theo dõi/hỗ trợ các em hiệu quả hơn. |
Lưu ý rằng các câu hỏi Truy vấn vẫn cần đạt được những yêu cầu sau:
| Liên quan đến chủ đề trọng tâm | Các câu hỏi truy vấn phải chứa những từ khóa thuộc chủ đề trọng tâm hoặc liên quan mật thiết đến chủ đề trọng tâm. Thầy cô có thể gợi ý các lĩnh vực nhỏ bên trong chủ đề trọng tâm để HS xác định được câu hỏi của mình. |
|---|---|
| Có thể trả lời được | Cần tránh những câu hỏi nằm ngoài kiến thức thông thường của con người, xoay quanh những giả thuyết/câu hỏi chưa ai chứng minh, hoặc trả lời được. VD, câu hỏi “Chúa có tồn tại không?” là một câu hỏi không trả lời được. |
| Câu trả lời cho câu hỏi có thể giúp đỡ 1 cộng đồng/nhóm người | Vì Truy vấn cá nhân của HS sẽ là tiền đề để thực hiện dự án hành động trong HK2, câu hỏi truy vấn của các em cần xoáy vào 1 vấn đề thực tế, cần có giải pháp cụ thể. |
| Phạm vi câu trả lời vừa đủ (không quá rộng, không quá hẹp) | Đặt một câu hỏi quá rộng, không xác định được 1 khía cạnh nhất định để hỏi sẽ dẫn tới việc HS không trả lời được, hoặc có thể trả lời bằng vô số cách khác nhau.
Ngược lại, câu hỏi của HS cũng không nên quá hẹp, quá rõ ràng và đơn giản. Câu hỏi của HS phải phân tích, tổng hợp thông tin mới trả lời được, cũng như thể hiện được chính kiến/quan điểm của các em. Cần tránh các câu hỏi không cần thực hiện nghiên cứu mà chỉ liệt kê thông tin là trả lời được, hoặc chỉ trả lời có/không là xong. |
| Câu hỏi thể hiện được cái “riêng” của HS | Trong lớp của thầy cô không nên có quá nhiều câu hỏi giống nhau, hoặc chỉ khác nhau một chút về từ ngữ. Giống nhau như vậy có nghĩa là HS có thể chưa tự tin đặt câu hỏi, phải dùng câu của bạn khác, và thầy cô cần rà soát câu hỏi của tất cả HS trong lớp để tránh việc này |
Bước 2: Nghiên cứu tìm câu trả lời
| Đối với HS K1-2
(học online 1 tiết/tuần) |
Đối với HS K3 trở lên
(học online 1 tiết, tự học 1 tiết/tuần) |
|---|---|
Vì HS ở lứa tuổi này chưa có khả năng tự tìm hiểu thông tin tốt, thầy cô nên định hướng cho HS về việc:
|
Không có lưu ý gì đặc biệt |
Bước 3: Trình bày truy vấn
| Đối với HS K1-2
(học online 1 tiết/tuần) |
Đối với HS K3 trở lên
(học online 1 tiết, tự học 1 tiết/tuần) |
|---|---|
| Thông thường, HS sẽ có 4 tiết (khoảng 2 tuần) để lần lượt trình bày bài truy vấn cá nhân của mình. Tuy nhiên, trong bối cảnh học online, có thể thầy cô sẽ không có đủ thời gian trên lớp để cho từng em HS lên thuyết trình.
| |
Hướng dẫn/gợi ý triển khai online Chương 3: Định hướng Dự án hành động (Tiết 32 - 38)
|
|
Lưu ý:
|
Một số lưu ý đặc biệt khi chuyển tiếp sang HK2
Kết thúc chương 2, mỗi HS đã hoàn thành xong Bài truy vấn Cá nhân của mình, và xác định được được một (hoặc nhiều) khía cạnh của Chủ đề trọng tâm mà mình tò mò, muốn tìm hiểu thêm. Tới Chương 3, những HS có cùng sự tò mò, quan tâm sẽ được ghép nhóm để cùng nhau hành động, cùng triển khai 1 dự án cộng đồng trong HK2.
Có thể thấy, đây chính giai đoạn chuyển tiếp từ HỌC sang LÀM, từ CÁ NHÂN sang NHÓM. Để việc chuyển tiếp này diễn ra suôn sẻ, thầy cô cần lưu ý một số điểm quan trọng sau trước khi triển khai Chương 3:
1. Để chuyển tiếp từ HỌC sang LÀM: Những gì nhóm HS định làm (trong Dự án) phải liên quan tới Chủ đề trọng tâm.
2. Để chuyển tiếp từ CÁ NHÂN sang NHÓM: Những gì nhóm HS định làm (trong Dự án) phải liên quan tới Truy vấn Cá nhân của từng thành viên.
|
Chương 3 có 2 bước quan trọng: (1) Tạo/chia nhóm, và (2) Làm Đề án. Dưới đây là một số việc thầy cô cần lưu ý để dẫn dắt HS đi qua 2 bước trên hiệu quả:
Bước 1: Tạo/chia nhóm
Thông thường, việc chia nhóm cho HS sẽ diễn ra như sau:
- Khối 1, 2: Giáo viên quyết định hoàn toàn, HS được chia nhóm theo chủ quan của GV.
- Khối 3, 4, & 5: Giáo viên gợi ý một số cách chia nhóm, HS được lựa chọn trong số những phương án mà giáo viên đưa ra.
- Khối 6 - 12: HS được tự chọn nhóm dựa trên những yêu cầu bắt buộc của 1 nhóm. GV có thể can thiệp vào quá trình này nếu thấy cần thiết.
Tuy nhiên, trong bối cảnh triển khai online, HS có thể sẽ gặp khó khăn trong việc tương tác, làm việc với nhau. Ngoài ra, thời gian để HS tự chia nhóm cũng không nhiều so với việc học trên lớp. Để việc chia nhóm cho HS không quá tốn thời gian mà vẫn đạt hiệu quả, thầy cô nên cân nhắc:
- Nếu HS trong lớp không có khả năng, hoặc không có đủ thời gian để tự tạo nhóm với nhau: Thầy cô nên quyết định sẵn nhóm cho HS. Các nguyên tắc chia nhóm vẫn giữ nguyên như bình thường (đã nêu trong hướng dẫn triển khai Chương 3)
- Nếu HS trong lớp có khả năng tạo nhóm, nhưng cần thêm hỗ trợ: Thầy cô có thể gợi ý một số cách chia nhóm, và HS được lựa chọn trong số những phương án mà thầy cô đưa ra.
- Nếu HS trong lớp có khả năng tạo nhóm một cách độc lập: Thầy cô có thể để HS tự chọn nhóm, tuy nhiên sau đó HS cần giải thích vì sao mình lại chọn nhóm này.
Những cân nhắc trên cũng áp dụng với việc thống nhất nội quy nhóm & vai trò của các thành viên. Thầy cô có thể tự quy định sẵn cho HS, hoặc để cho HS tự chủ tùy vào năng lực & thời gian cho phép của lớp mình.
Bước 2: Làm Đề án
Đề án là một bản tóm tắt những gì HS dự định sẽ làm cùng nhau trong HK2 để mang lại giá trị thiết thực cho một nhóm người/cộng đồng nhất định. HS sẽ không đợi tới cuối Chương 3 mới bắt đầu viết Đề án, mà sẽ dần dần hoàn thiện Đề án ngay sau khi vào nhóm. Những gì các em đã thảo luận, và đã thống nhất sẽ được thể hiện trong Đề án của nhóm mình.
Để thu thập đủ các thông tin cần thiết từ Đề án của HS (đã có sẵn trong Khung Chương trình, thể hiện qua các mục tiêu bài học), thầy cô có thể:
- Hỏi trực tiếp HS, và chốt lại thông tin sau mỗi tiết: Cách này sẽ phù hợp hơn với HS Tiểu học, đối tượng chưa có khả năng làm việc nhóm tốt & sử dụng các công cụ làm việc online, và có ít tiết học hơn.
- hầy cô nên hỏi ý kiến từng nhóm một, tự ghi lại kết luận của nhóm HS, sau đó chốt lại vào cuối mỗi tiết. Những gì thầy cô đã chốt sẽ trở thành nội dung Đề án của từng nhóm.
- Thầy cô nên hỏi ý kiến từng nhóm một, tự ghi lại kết luận của nhóm HS, sau đó chốt lại vào cuối mỗi tiết. Những gì thầy cô đã chốt sẽ trở thành nội dung Đề án của từng nhóm.
| Đối với HS K1-2
(học online 1 tiết/tuần) |
Đối với HS K3 trở lên
(học online 1 tiết, tự học 1 tiết/tuần) |
|---|---|
| HS có thể không có khả năng tương tác và làm việc nhóm với nhau hiệu quả, và đây là một việc không tránh khỏi do hạn chế của việc học từ xa.
|
Vì HS có 1 tiết tự học ở nhà, thầy cô có thể yêu cầu HS gõ lại câu hỏi qua LMS, sau đó tổng hợp lại danh sách câu hỏi của HS để theo dõi/hỗ trợ các em hiệu quả hơn. |
Hướng dẫn/gợi ý triển khai online Chương 4: Lập kế hoạch & Chuẩn bị (Tiết 39 - 50)
CẬP NHẬT SAU