Hướng dẫn step-by-step (Khung chương trình)
Trong công việc thiết kế Khung chương trình, thầy/cô sẽ trải qua 3 phần khác nhau của quá trình.
Chuẩn bị
Phần 1 mang tính chất nghiên cứu tài liệu và chuẩn bị hết sức có thể cho công việc của mình.
| Bước | Công việc |
| 1. Nắm định hướng môn học: Nếu thầy cô chưa rõ về định hướng môn học hay công việc của mình đóng góp như thế nào cho môn học, sau đây là một số phần trong OM mà có thể giúp. | • Mục Giới thiệu để hiểu sứ mệnh và mục tiêu của môn học;
• Mục Phân phối Chương trình để hiểu cấu trúc của môn học. • File glossary khi cần tra thuật ngữ được sử dụng trong Chương trình GCED. |
| 2. Nắm các khái niệm thiết yếu: Những khái niệm trong GCED có thể được hiểu rất rộng, và việc chênh lệch trong cách hiểu giữa nhiều người cùng làm Chương trình rất dễ xảy ra. Vì vậy, để đảm bảo tính nhất quán, thầy/cô nên nắm những định nghĩa chung, phạm vi của những khái niệm, cũng như định hướng cho học sinh. | • Hiểu rõ định nghĩa của 5 Lăng kính - thầy/cô đọc hết Phụ lục này.
• Hiểu rõ Chủ đề trọng tâm của khối được giao - thầy/cô chỉ cần đọc phần của khối được giao & tham khảo qua khối trên và dưới. |
| 3. Nắm định hướng công việc được giao: Giờ thầy/cô đã nắm các khái niệm, câu hỏi tiếp theo là tiếp cận lứa tuổi của khối mình được giao như thế nào là phù hợp nhất? Thầy/cô sẽ cần có một bộ chuẩn đầu ra theo khối lớp để làm “kim chỉ nam”. | • Tham khảo file Ma trận GCED, sheet II để hiểu mong đợi đầu ra cho khối của mình. Lưu ý rằng phần kiến thức áp dụng cho cả khóa; phần kỹ năng và thái độ thì kết nối chặt chẽ hơn với chương tương ứng. |
| 4. Nắm được cách “thiết kế ngược” (backward design): Khi đã hình dung được những nội dung và cách tiếp cận, thầy/cô sẽ phải hiểu cách hệ thống hóa giáo trình làm sao để đặt mục tiêu đầu ra và việc học của học sinh làm trọng tâm, thay vì việc dạy của giáo viên. | • Hiểu rõ hệ thống câu hỏi & mục tiêu (Thu thập bằng chứng học tập). Qua Phụ lục này, thầy/cô nên nắm được các cấu phần của sản phẩm mà mình sẽ tạo ra.
• Nắm cách mã hóa (Hệ thống mã hóa) tất cả nội dung của Khung Chương trình. |
| 5. Hình dung được sản phẩm đầu ra | • Thầy/cô sẽ tham khảo mục miêu tả Khung chương trình mẫu. Qua Phụ lục này, thầy/cô sẽ hình dung được sản phẩm đầu ra trông như thế nào. |
Viết nội dung
Đây là công việc chính của thầy/cô. Dù thầy/cô có thể điều chỉnh các bước theo sở trường, vẫn nên giữ logic của “thiết kế ngược” (VD: Không thể nào có mục tiêu học tập trước khi có câu hỏi dẫn dắt cho tiết đó). Trong từng bước, thầy/cô nên thường xuyên bàn bạc với Điều phối Chương trình để tránh đi lệch.
| Bước | Công việc |
| 6. Bắt đầu việc viết Khung chương trình bằng cách rà soát chuẩn đầu ra của khối và xác định những điểm cần được sửa. | • Tạo ra 1 file Google Sheets hoặc Excel. Sheet đầu tiên là chuẩn đầu ra (tham khảo Khung Giáo trình mẫu, sheet I)
• Tìm trong file Ma trận GCED, Cấu phần Nghiên cứu mong đợi đầu ra cho khối của mình. Copy nội dung này vào file Khung Chương trình. • Trong file này, trong mục kiến thức của Cấu phần Nghiên cứu và Cấu phần Hành động, xác định những điểm có khả năng cần điều chỉnh để phù hợp hơn. • Thầy/cô chưa cần chỉnh sửa vì sẽ quay lại những điểm này vào cuối quá trình để làm bộ chuẩn đầu ra khớp hơn với nội dung được viết. |
| 7. Viết Câu hỏi dẫn dắt của mỗi chương. Sau khi học, học sinh nên phát triển được câu trả lời riêng cho những câu hỏi định hướng này. Câu hỏi thầy/cô sẽ đặt ra cho bản thân là,
“Chủ đề trọng tâm của khối trông như thế nào dưới mỗi Lăng kính nhỉ?” Nhiệm vụ của học sinh trong chương này là gì? (khám phá chủ đề hay triển khai nghiên cứu?) Sản phẩm mong đợi: Có được các Câu hỏi dẫn dắt cho khối được giao. |
• Nắm rõ vai trò của Câu hỏi dẫn dắt.
• Viết trên Google Sheets. Sử dụng cùng file với bước 6. Tham khảo mẫu sản phẩm tại file Khung Giáo trình mẫu, sheet II. • Để viết được những Câu hỏi dẫn dắt cho Cấu phần Nghiên cứu, thầy/cô sẽ kết hợp giữa Chủ đề trọng tâm của khối và 5 Lăng kính để viết ra những câu hỏi dẫn dắt. • Thầy cô sẽ phải nghiên cứu để tự xác định nội dung phù hợp nhất là gì. (Cho những chương & tiết phát triển Truy vấn và thực hiện Dự án, thầy/cô sẽ có hướng dẫn khác) • Nói chuyện với Điều phối Chương trình để thống nhất mong đợi. |
| Báo cáo sản phẩm với Điều phối Dự án; bàn bạc và chỉnh sửa; nghiệm thu. | |
| 8. Sau khi đã có hệ thống chương (bước 7), thầy/cô quay lại và viết Câu hỏi tiết. Những Câu hỏi tiết đóng vai trò định hướng cho mỗi tiết học; đóng vai trò xây dựng hiểu biết của học sinh - sau khi học qua những Câu hỏi tiết, học sinh đã tự hình thành được một câu trả lời/ suy ngẫm cho Câu hỏi dẫn dắt.
Lưu ý: Mỗi Câu hỏi tiết này sẽ định hướng nội dung học của một hoặc nhiều tiết. Ngược lại, sẽ có một số tiết có nhiều câu hỏi nhỏ, tùy vào việc có đủ thời gian trong tiết học hay không. Sản phẩm mong đợi: Hệ thống Câu hỏi tiết cho tất cả các chương trong Khung giáo án. |
• Nắm rõ vai trò của Câu hỏi tiết học.
• Viết trên Google Sheets. Sử dụng cùng file với bước 6 & 7. Tham khảo mẫu sản phẩm tại file Khung Giáo trình mẫu, sheet II. • Để viết được những Câu hỏi tiết, thầy/cô sẽ phải chia nhỏ Câu hỏi dẫn dắt của chương ra làm nhiều câu hỏi nhỏ. • Lưu ý rằng những câu hỏi phụ này vẫn phải bám sát với tinh thần của Lăng kính và phạm vi/ định hướng của mỗi Chủ đề trọng tâm. • Làm sao để biết học sinh ở tuổi này nên học gì? Luyện kỹ năng nào? Thầy/cô tham khảo mong đợi của GCED cho từng lứa tuổi trong Ma trận GCED. Tuy nhiên, vấn nên ưu tiên kinh nghiệm chuyên môn của thầy/cô. • Mã hóa từng tiết của mình. Thầy/cô nên tham khảo Phân Phối Chương trình để định vị tiết của mình trong tổng 72 tiết. • Thường xuyên bàn bạc với Điều phối Chương trình để đảm bảo đi đúng hướng. |
| Báo cáo sản phẩm với Điều phối Dự án; bàn bạc và chỉnh sửa; nghiệm thu. | |
| 9. Thầy/cô sẽ cụ thể hóa những câu hỏi tiết học thành mục tiêu và tiêu chí. Đây là cơ sở để xây dựng hoạt động và giáo viên có thể đo đạt độ thành công của bài giảng.
Sản phẩm mong đợi: Tất cả tiết học đều có mục tiêu và tiêu chí. |
• Nắm rõ vai trò của mục tiêu và tiêu chí.
• Viết trên Google Sheets. Sử dụng cùng file với bước 6, 7 & 8. Tham khảo mẫu sản phẩm tại file Khung Giáo trình mẫu, sheet III. • Với mỗi câu hỏi tiết, cần viết ra thành 2-3 cặp mục tiêu-tiêu chí cụ thể. Tuy nhiên, con số này có thể thay đổi tùy theo bản chất của tiết đó. • Các mục tiêu và tiêu chí phải thể hiện trình tự học tập theo thang Bloom; dễ cho việc sau này xây dựng hoạt động theo mô hình 3A. ➜ Trình tự này có thể được thể hiện giữa các mục tiêu trong 1 tiết hoặc giữa các tiết trong 1 chương. • Làm sao để mục tiêu nào phù hợp với lứa tuổi của học sinh khối này nhất? Thầy/cô tham khảo mong đợi của GCED cho từng lứa tuổi trong Ma trận GCED. Tuy nhiên, vẫn nên ưu tiên kinh nghiệm chuyên môn của thầy/cô. • Cho mỗi mục tiêu, gợi ý sẵn số phút dành ra trong tiết đó cho mục tiêu này. • Gợi ý tài nguyên/hoạt động (ghi chú ngắn gọn). • Mã hóa từng cặp mục tiêu-tiêu chí của mình. • Thường xuyên bàn bạc với Điều phối Chương trình để đảm bảo đi đúng hướng. |
| Báo cáo sản phẩm với Điều phối Dự án; bàn bạc và chỉnh sửa; nghiệm thu. | |
| 10. Sau khi đã chốt phần lớn nội dung học, thầy/cô nên quay lại điều chỉnh chuẩn đầu ra để sát hơn với những nội dung thực tế trong Khung chương trình.
Sản phẩm mong đợi: Một bộ chuẩn đầu ra cho môn GCED tại khối đó. |
• Quay lại chuẩn đầu ra đã copy từ Ma trận và điều chỉnh để align với nội dung thực tế của Khung chương trình (chú ý: edit vào file riêng của khối chứ không phải file Ma trận).
• Quá trình này tốt nhất là một buổi họp trực tiếp với Điều phối Dự án. |
| Báo cáo sản phẩm với Điều phối Dự án; bàn bạc và chỉnh sửa; nghiệm thu. |
Kiểm tra, kiểm chứng
Phần này thiên về việc cân nhắc các yếu tố cần phải có trong Khung Chương trình, và vai trò chỉnh sửa trực tiếp được chia đều giữa thầy/cô và Điều phối Dự án. Các bước trong này “lỏng” hơn, tức trình tự không bắt buộc, và sẽ có ít hướng dẫn cụ thể, tức thầy/cô sẽ phải chủ động trong việc thực hiện. Sau đây là những yếu tố chính để kiểm chứng:
| Bước | Công việc |
| 11. Kiểm tra tổng thể Khung Chương trình. | • Kiểm tra nội dung của sản phẩm dựa trên Checklist sản phẩm.
• Kiểm tra bố trí của sản phẩm dựa trên hướng dẫn (Sử dụng bằng chứng học tập). |
| 12. Đã đánh mã (code) chuẩn chưa? | • Tham khảo cách đánh mã.
• Kiểm tra mã cho tất cả (1) tiết & câu hỏi tiết và (2) các cặp mục tiêu-tiêu chí. |
| 13. Rà soát prior knowledge - kiến thức có sẵn của học sinh (giữa các tiết cùng năm học hoặc các khối lớn và nhỏ hơn). Việc này nhằm mục đích (1) đảm bảo tính xuyên suốt, xây dựng lên dần của Chương trình và (2) không lặp lại nội dung. | • Rà soát hệ thống đầu ra trong Khung Chương trình của mình để đảm bảo kiến thức/ kỹ năng được xây dựng dần dần.
• Tham khảo những Khung Chương trình của các khối khác trong folder chung của GCED). |
| 14. Rà soát chuẩn đầu ra, đặc biệt là về kỹ năng và thái độ để đảm bảo mong đợi của Chương trình cho học sinh khối đó được phản ánh rất rõ trong nội dung học; tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện và xây dựng những kỹ năng, thái độ đó. | • Tham khảo file Ma trận GCED, sheet II.
• Rà soát trong chính Khung Chương trình của mình xem những mong đợi cho khối đã được thể hiện như thế nào. Đề xuất điều chỉnh nếu thích hợp (xem bước 10) |
| 15. Rà soát xem tiến trình học có theo Thang Bloom và Mô hình 3A không? Học sinh đã được trang bị đầy đủ trước khi đi vào những nội dung và yêu cầu khó hơn không? | • Tham khảo hướng dẫn Thang Bloom và Mô hình 3A.
• Chú ý kiểm soát các tiêu chí và mục tiêu đã hình thành trình tự học tập hợp lý. |