Trợ giúp:Viết trang mới
Bản mẫu:Pp-protected
Bản mẫu:Shortcut
Bản mẫu:Chú ýBản mẫu:Chú ý
Bản mẫu:Viết bài mới
- Xem thêm mục: Cách viết một trang mới
Trang mới là trang không có lịch sử thay đổi hay đơn giản là trang chưa bao giờ được tạo ra. Khi bạn gặp các liên kết đỏ trong Wikipedia, click vào đấy sẽ dẫn bạn đến lựa chọn mở trang mới (với tên gọi giống với liên kết đỏ).
Bắt đầu viết một trang mới thật đơn giản, nhưng để viết một trang mới hay, tức là tồn tại được lâu dài và ổn định trong Wikipedia, đòi hỏi một số đầu tư thời gian và công sức. Có hai cách chính để mở bài viết mới:
- Từ liên kết đỏ: Khi ấn vào liên kết đỏ, bạn có lựa chọn mở bài viết mới cùng tên. Nhưng hãy dừng lại và suy nghĩ trước khi viết. Nếu bạn chỉ có ý định viết thử một bài thì xin mời thử dùng Wikipedia:Chỗ thử. Nếu bạn thực sự có ý định viết một bài hoàn chỉnh, nên theo các bước 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây.
- Nhập địa chỉ: Bạn có thể viết bài mới bằng cách nhập địa chỉ mới vào Wikipedia. Cách này được giải thích ở các bước từ 1 đến 6 dưới đây.
Bước 1: Các kiểm tra ban đầu
Trước khi viết một trang mới:
- Hãy kiểm tra xem bài đã được viết chưa. Ví dụ, bạn muốn viết bài về "Mật ong", bạn hãy kiểm tra bằng ô tìm kiếm nằm ở góc phía trên bên phải, xem đã có bài viết có nội dung tương tự bài bạn định viết chưa. Nếu có rồi, bạn có thể chỉ cần bổ sung, hoặc trong một số trường hợp đổi tên trang thành tên thông dụng hơn hay tạo trang đổi hướng đến bài có sẵn, mà không cần phải viết trang mới. Lúc đó có thể tiếp tục bổ sung nội dung vào bài có sẵn nếu cần.
- Nếu đề tài bạn định viết chưa có, trước hết bạn nên kiểm tra xem bài chuẩn bị viết có đạt tiêu chuẩn đưa vào Wiki không (Ví dụ về tính bách khoa). Nếu đạt, mời xuống bước 2.
Bước 2: Chuẩn bị nội dung
Bản mẫu:Chi tiết Một nội dung mang tính bách khoa thường bắt đầu bằng một định nghĩa hay tóm tắt ngắn về chủ đề, tiếp theo là các ý phát triển trong từng đề mục. Bạn có thể viết từ kiến thức bản thân tích lũy, nhưng nói chung ta nên tổng hợp lại từ nhiều nguồn tham khảo đáng tin cậy.
- Bắt đầu bài bằng cách định nghĩa chủ đề, với tên chủ đề được viết đậm. Phải luôn nghĩ rằng độc giả không biết gì về chủ đề mình đang nói. Trong câu đầu tiên, trả lời những câu hỏi sau về đề tài:...là cái gì?...là ai? Hay nhất là bắt đầu bài với câu: "Tên đề tài là...". Ví dụ nếu đề tài là một nhân vật, bạn nên bắt đầu với một câu để cho biết vì sao người này được biết đến:
- Hãy tìm qua các công cụ tìm kiếm trên mạng, từ các nguồn sách vở, như trong thư viện, rồi tổng hợp chúng lại. Có thể bạn bắt đầu với những chủ đề đơn giản trước để có kinh nghiệm.
- Không đưa nguyên văn một bài viết có bản quyền của tác giả khác mà không xin phép. Sau khi bài đã tạo ra, xin hãy nói rõ trong trang thảo luận của bài rằng tác giả cho phép đưa vào Wikipedia, đặc biệt khi bài đã đăng ở nơi khác, để tránh tranh chấp đáng tiếc. Tham khảo thêm về vấn đề quyền tác giả.
- Nếu bạn thông thạo ngoại ngữ, bạn có thể tìm thông tin về đề tài trong Wikipedia phiên bản tiếng nước ngoài ví dụ tiếng Anh, tiếng Đức, tiếng Pháp... Các nguồn thông tin này có thể copy tự do vì chúng sử dụng giấy phép văn bản tự do và cùng được duy trì bởi Tổ chức Wikimedia.
- Các bài viết trong Wikipedia hướng đến miêu tả khách quan hơn là bình luận chủ quan, thể hiện cách nhìn (có thể gồm nhiều trường phái) của đa số hơn là ý kiến cá nhân. Tránh dùng ngôi thứ nhất (tôi, chúng tôi). Xin xem thêm Wikipedia:Thái độ trung lập.
Bước 3: Nhập tên bài mới
- Chọn một cái tên cho đề tài cần ngắn gọn và đúng chính tả. Ví dụ: thay vì "lược sử tóm tắt của cơ học", nên chọn "lược sử cơ học", hay tổng quát hơn "lịch sử cơ học". Tham khảo thêm cách đặt tên trang.
- Sau khi bạn nhập vào nội dung bài mới, nhấn Xem thử để kiểm tra xem có lỗi gì không, rồi nhấn Lưu trang.
| Bài đã có chưa? Gõ vào, rồi nhấn "Xem (thử tiêu đề)" |
<inputbox> type=search width=45 buttonlabel=Xem (thử tiêu đề) searchbuttonlabel=Tìm kiếm </inputbox> |
- Hoặc gõ địa chỉ theo dạng sau bằng tiếng Việt vào trình duyệt mạng của bạn:
http://vi.wikipedia.org/wiki/Tên của trang mới dự định viết- và đi theo địa chỉ này, bạn sẽ được dẫn đến lựa chọn mở bài mới với tên gọi đã dự định.
- Hiện tại, bạn cũng có thể gõ tên bài vào ô tìm kiếm (góc phía trên bên phải), rồi ấn nút “Tìm trang có nội dung này”. Nếu bài viết chưa tồn tại, bạn sẽ có lựa chọn "Bắt đầu bài có tên đó".
- Lưu ý câu trích dẫn đưa vào nên có nguồn tham khảo đi kèm. Tương tự với các ý nhận định. Nguồn cần thiết phải là nguồn tham khảo đáng tin cậy
Bước 4: Xem thử trước
Bước này rất quan trọng, ngay cả đối với những người đã thành thạo Wikipedia.
- Thao tác: ấn vào nút Bản mẫu:Phím tắt để xem thử, phát hiện và sửa các lỗi nếu có, trước khi lưu bằng cách bấm nút Bản mẫu:Phím tắt.
- Nếu sửa hay viết một nội dung dài, nên dùng cách lưu tạm thời này để tránh việc lưu lắt nhắt các sửa đổi rất nhỏ, gây khó theo dõi trong lịch sử sửa bài:
- Nếu gặp phải trục trặc về nối mạng Internet trong lúc sửa bài mà chưa kịp lưu trang, bạn có thể tìm trong lịch sử (History) trên trình duyệt trong máy tính của bạn sửa đổi cuối cùng được lưu, khi bạn bấm nút xem thử lần cuối.
- Khi đang viết bài, bạn cũng có thể gắn thêm bản mẫu
Bản mẫu:Tlhay làBản mẫu:Tlvào đầu trang đang viết, để thông báo với những biên tập viên khác là công việc đang được tiến hành, nếu bạn biết rằng bài viết của bạn sẽ cần nhiều lần sửa chữa và/hoặc một thời gian đáng kể để hoàn thiện.
Bước 5: Kết thúc và Chăm sóc
- Ghi tóm lược nội dung soạn thảo trong ô Tóm lược: và ấn Bản mẫu:Phím tắt để kết thúc tạo dựng trang mới.
- Khi trang mới tạo xong hiện ra, bấm nút Các liên kết đến đây trong ô Công cụ ngay bên trái để kiểm tra xem đường dẫn liên kết tới nó có đúng không và đảm bảo rằng chúng có chung nội dung như bài mà bạn cung cấp không.
- Nếu có điều kiện, bạn nên thỉnh thoảng theo dõi lại Lịch sử bài viết để xem bài này được sửa chữa, thay đổi, bổ sung bởi các bạn khác như thế nào. Bạn có thể học hỏi nhiều kinh nghiệm từ những người khác, ví dụ như kinh nghiệm wiki hóa, bao gồm:
- Liên kết đến bài khác: Sử dụng ô "Tìm kiếm" trong Wikipedia hoặc thông qua Google. Sau đó, nếu thấy khả năng có thể liên kết với các bài khác thì nên thực hiện việc liên kết: bôi đen chữ định tạo liên kết và ấn nút Tập tin:Vector toolbar insert link button.png hoặc Tập tin:Button link.png của hộp soạn thảo.
- Liên kết vào các thể loại tương ứng. Ví dụ, nếu muốn bài nằm trong thể loại Hình học, thêm dòng
[[Thể loại:Hình học]]vào bài. Tại vì thể loại này đã nằm trong thể loại Toán học, bạn không cần thêm dòng[[Thể loại:Toán học]]vào bài. - Liên kết đến bài cùng nội dung ở phiên bản ngôn ngữ khác.
Điều nên tránh
- Nên tránh viết về bản thân, những chủ đề liên quan tới bản thân, hoặc đăng một câu chuyện tự chế.
Nếu bản thân bạn đáng được đưa lên Wiki, hãy để ai đó khác làm điều này cho khách quan.
- Các chủ đề không nổi bật
Chúng ta thường hay thêm vào wiki các trang mới mà không cân nhắc xem chủ đề có nổi bật đủ để đưa vào hay không. Dù Wiki không bị giới hạn tài nguyên, nhưng không phải cái gì cũng có thể đưa vào. Tên người, công ty hoặc nhóm người không đủ nổi bật hoặc không đủ độ quan trọng thì không nên đưa vào.
- Quảng cáo
Nên tránh viết các bài quảng cáo trên Wikipedia, vì Wikipedia là bách khoa toàn thư mở, chứ không phải là nơi để quảng cáo các công ty vừa và nhỏ.
- Các viết cá nhân hoặc bài viết sơ cấp
Wikipedia tóm tắt các kiến thức sẵn có, chứ không phải là nơi công bố các kết quả nghiên cứu mới. Không viết các bài về các lý thuyết, ý tưởng hoặc đánh giá mà bản thân bạn nghĩ ra, cho dù bạn có ghi chú tham khảo các tài liệu đã được chấp nhận đăng báo. Lỗi chung là đưa ra các kết luận suy diễn. Hiện tượng A và B cùng đúng không có nghĩa là A tạo ra B hoặc ngược lại. Thậm chí nếu đúng, thì cũng cần nguồn đáng tin cậy đưa thông tin về mối liên hệ này, và cần phải trích nguồn đầy đủ.
- Một câu hay một đường link
Bài cần có nội dung.
- Vi phạm bản quyền
Nên tránh sao chép y nguyên từ một trang mạng. Tốt nhất, bạn nên viết theo kiến thức của mình, đồng thời thêm nguồn tham khảo.
Nhắn nhủ cuối
Hy vọng là với hướng dẫn trên bạn có thể bắt đầu tham gia đóng góp các bài viết mới trong Wikipedia Tiếng Việt, thậm chí là các bài chọn lọc. Mời bạn tham khảo mã nguồn của các bài viết mà bạn thấy hay để học thêm. Hãy mạnh dạn bắt đầu bài viết của bạn, sẽ nhanh chóng quen thôi!