Các Chủ đề trọng tâm
Các Chủ đề trọng tâm trong GCED được xây dựng từ các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc. Thông qua việc học và nghiên cứu các Chủ đề trọng tâm, học sinh sẽ có cơ hội tiếp xúc với những vấn đề dài hạn được cả thế giới quan tâm, từ đó áp dụng những kiến thức học được để giúp đỡ cho cộng đồng của mình.
Môn GCED sử dụng mô hình các vấn đề toàn cầu của World Bank (Ngân hàng Thế giới) để phân loại các Chủ đề trọng tâm. Việc phân loại nhằm mục đích hệ thống hóa các Chủ đề trọng tâm, đồng thời thể hiện được tính chu trình giữa các chủ đề.
Theo mô hình này, có thể phân chia các Chủ đề trọng tâm thành 4 nhóm chủ đề chính sau:
- Con người;
- Hành tinh;
- Công bằng xã hội;
- Lao động & Tiêu thụ.
Cả 4 nhóm chủ đề sẽ được dạy xen kẽ với nhau để học sinh ở mỗi khối lớp được tiếp xúc với càng nhiều lĩnh vực càng tốt. Các Chủ đề trọng tâm trong cùng một lĩnh vực sẽ được sắp xếp theo thứ tự khối được học, độ phức tạp & yêu cầu kiến thức đã học tăng dần.
| Khối | Nhóm chủ đề 1 | Nhóm chủ đề 2 | Nhóm chủ đề 3 | Nhóm chủ đề 4 |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Bản sắc & Sự đa dạng | |||
| 2 | Nước sạch cho mọi người | |||
| 3 | Sống lành mạnh | |||
| 4 | Sự sống trên Trái Đất | |||
| 5 | Công lý | |||
| 6 | Giảm nghèo & đói | |||
| 7 | Biến đổi khí hậu | |||
| 8 | Bình đẳng & Giảm bất bình đẳng | |||
| 9 | Phát triển kinh tế bền vững | |||
| 10 | Phổ cập giáo dục chất lượng | |||
| 11 | Năng lượng sạch & bền vững | |||
| 12 | Thu nhập & Chất lượng cuộc sống |
|
|
Lưu ý:
|
HS lớp 1 sẽ được học về Bản sắc & Sự đa dạng, và bắt đầu nhận ra rằng con người trên thế giới, mặc dù có rất nhiều điểm chung, vẫn tồn tại rất nhiều điểm khác biệt, và đó là nguyên nhân dẫn tới nhiều xung đột, vấn đề trên thế giới. Tới lớp 2 và lớp 3, HS sẽ học về những nhu cầu sống còn của con người (nước sạch, sức khỏe tốt), cũng như sự chênh lệch về khả năng tiếp cận những nguồn tài nguyên này giữa những nhóm người khác nhau. Chủ đề học lớp 4 (Sự sống trên Trái Đất) có thể coi như một phần mở rộng của Chủ đề học lớp 2 (Nước sạch cho mọi người), khi HS đều nhận ra rằng con người chính là nguyên nhân chính đang đe dọa tới well-being của Trái Đất.
Chủ đề lớp 5 (Công lý) mở đầu nhóm Chủ đề Công bằng xã hội, và cũng là dịp để HS nhận thấy xã hội có thể đối xử giữa người này với người kia khá khác biệt. Để học được Chủ đề này, HS đã được xây dựng nền tảng kiến thức từ lớp 1 rằng con người trên thế giới sẽ rất khác nhau, và sự khác biệt có thể dẫn tới nhiều vấn đề. Lên lớp 6, HS sẽ được tìm hiểu về một vấn đề như vậy, chính là nghèo & đói.
Chủ đề lớp 7 (Biến đổi khí hậu) một lần nữa khẳng định vai trò & trách nhiệm của con người đối với những vấn đề trên Trái Đất, tiếp nối những Chủ đề khác trong cùng nhóm Chủ đề. Tới lớp 8, HS sẽ nhận thức được rằng không phải ai trong cùng một xã hội cũng được đối xử bình đẳng với nhau, và sự bất bình đẳng này thường mang tính hệ thống. Ở cuối bậc THCS, HS được học về “văn hóa tiêu dùng đại trà”, nhận thức được rằng sự tiêu dùng & sản xuất thiếu trách nhiệm đã dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng cho chính con người & Trái Đất.
Chủ đề lớp 10 (Phổ cập giáo dục chất lượng) giúp HS nhận ra rằng giáo dục chất lượng là điều kiện cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của thế giới, và sự thiếu hụt nền giáo dục chất lượng có thể dẫn tới sự bất bình đẳng mang tính hệ thống trong xã hội. Tới lớp 11, HS được học về những vấn đề về năng lượng, và hiểu rằng một nguyên nhân lớn dẫn tới sự thiếu hụt này là do con người tiêu thụ & sản xuất thiếu trách nhiệm. Chủ đề lớp 12 sẽ kết thúc môn học GCED, và HS sẽ hiểu rằng trong một xã hội thường có nhiều tầng lớp khác nhau, và những người ở các tầng lớp khác nhau sẽ có vị thế khác nhau và được đối xử khác nhau. Những người thuộc tầng lớp thấp hơn thì thường ở tình thế bất lợi hơn vì có thu nhập & chất lượng cuộc sống thấp hơn. 52345234
Lĩnh vực 1: Con người
📙 Bài chi tiết: Lĩnh vực Con người
Lớp 1, 3, 6 và 10
Mô tả: Học sinh sẽ có cái nhìn toàn cảnh về bản thân và những người khác trong cộng đồng & trên thế giới. Mỗi người đều có đặc điểm riêng, bản sắc riêng, giúp tạo ra sự đa dạng trên phạm vi toàn cầu. Ngược lại, tất cả đều có chung trách nhiệm về việc bảo đảm sự sống còn, sự phát triển của loài người nói chung. Để làm vậy, học sinh cần biết về những vấn đề đang ảnh hưởng trực tiếp tới yếu tố con người trên thế giới, từ đó tìm ra giải pháp cho chúng. Đây là một trong những yêu cầu quan trọng để hình thành nên thái độ, hiểu biết và kỹ năng của một Công dân Toàn cầu.
Lĩnh vực 1 gồm 4 chủ đề: Bản sắc & Sự đa dạng (Lớp 1), Bản sắc & Sự đa dạng (Lớp 1), Giảm nghèo & đói (Lớp 6), Phổ cập giáo dục chất lượng (Lớp 10)
Lĩnh vực 2: Hành tinh
📙 Bài chi tiết: Lĩnh vực Hành tinh
Lớp 2, 4, 7 và 11
Mô tả: Học sinh hiểu được những yếu tố hình thành nên môi trường sống và những nguồn tài nguyên con người đang sử dụng. Bảo vệ môi trường sống, tài nguyên thiên nhiên chính là bảo vệ tương lai phát triển bền vững của con người. Tuy nhiên, con người lại là tác nhân chính cho rất nhiều vấn đề trên hành tinh này. Qua việc gây ô nhiễm môi trường hay khai thác bừa bãi các nguồn tài nguyên vốn chỉ có hạn, con người đang gây ra những tác động không thể đảo ngược với Trái Đất. Học sinh phải nhận thức được tính nghiêm trọng của vấn đề, từ đó suy nghĩ về những việc cần làm để bảo đảm con người có thể chung sống hòa hợp với Trái Đất.
Lĩnh vực 2 gồm 4 chủ đề: Biến đổi khí hậu (Lớp 7), Sự sống trên Trái Đất (Lớp 4), Biến đổi khí hậu (Lớp 7), Năng lượng sạch & bền vững (Lớp 11)
Lĩnh vực 3: Công bằng xã hội
📙 Bài chi tiết: Lĩnh vực Công bằng xã hội
Lớp 5 và 8
Mô tả: Học sinh tìm hiểu về tầm quan trọng của công bằng xã hội, từ đó nhận ra nhu cầu thiết yếu về một hệ thống công lý hiệu quả. Đồng thời, học sinh cũng cần nhận ra của cải, tài nguyên, cũng như cơ hội và quyền lợi dành cho mọi người chưa được phân phối đồng đều. Sự bất bình đẳng tồn tại ở rất nhiều dạng, ảnh hưởng tới những đối tượng khác nhau theo những cách khác nhau. Học sinh sẽ tìm hiểu về những thể chế, bộ máy đang chống lại sự bất bình đẳng trong xã hội, từ đó tìm ra giải pháp cho vấn đề.
Lĩnh vực 3 gồm 2 chủ đề: Công lý (Lớp 5), Bình đẳng & Giảm bất bình đẳng (Lớp 8)
Lĩnh vực 4: Lao động và tiêu thụ
📙 Bài chi tiết: Lĩnh vực Lao động và tiêu thụ
Lớp 9 và 12
Nền kinh tế thế giới đang phát triển một cách cực kỳ nhanh chóng nhưng lại chưa bảo đảm được tính bền vững, chưa mang lại những yếu tố quan trọng như cơ sở hạ tầng bền vững hay công ăn việc làm ổn định cho mọi người. Phần lớn thành viên của nền kinh tế, của một bộ máy lớn chưa có được sự ổn định về thu nhập và việc làm, dẫn tới các hệ quả khác như nạn nghèo, đói, và các vấn nạn an sinh khác mà UN đã nêu ra. Ngoài ra, bộ máy lớn này cũng gây ra nhiều tác động tiêu cực tới hành tinh qua việc sản xuất & tiêu thụ tài nguyên thiếu hiệu quả. Học sinh cần biết cách xác định những điểm yếu, bất cập của bộ máy lớn này, từ đó hình dung ra được cách khắc phục.
Lĩnh vực 4 gồm 4 chủ đề: Phát triển kinh tế bền vững (Lớp 9), Thu nhập & Chất lượng cuộc sống (Lớp 12),