Draft

Từ GCED

Trong Giai đoạn Làm ở Học kỳ 2, HS sẽ có cơ hội kết nối hoạt động phục vụ cộng đồng có ý nghĩa với kiến thức học thuật, phát triển cá nhân và trách nhiệm xã hội. HS sẽ có cơ hội tìm hiểu, khám phá và hành động để phục vụ nhu cầu thực tế của cộng đồng, từ đó phát triển các kỹ năng và kiến thức mới để phục vụ cho việc học sau này.

Bắt đầu giai đoạn Làm là Chương 4: Lập kế hoạch & Chuẩn bị. Ở chương này, HS đã đạt được một số yêu cầu quan trọng trước khi triển khai dự án cộng đồng (hay còn gọi là Dự án Hành động trong bối cảnh GCED). Những yêu cầu đó bao gồm:

Yêu cầu của Chương 4 Ý nghĩa của những yêu cầu bước này
Xác định được mối liên kết giữa Truy vấn cá nhân của mình với Dự án Hành động Dự án của HS có thể bổ trợ, kết nối & giúp HS hiểu sâu hơn về bài Truy vấn Cá nhân (đã hoàn thành ở Chương 2)
Điều tra được nhu cầu thiết thực của cộng đồng được phục vụ Dự án của HS được xây dựng trên nhu cầu có thật của một cộng đồng cụ thể, có thể đem lại giải pháp sát với thực tế, và có tính ứng dụng cao
Lập được kế hoạch hành động cho dự án của nhóm mình Dự án của HS được chuẩn bị kỹ càng, đã cân nhắc tất cả những yếu tố cần thiết

Trong Chương 5: Triển khai Dự án, các nhóm sẽ bắt đầu hiện thực hóa những gì mình đã học, đã chuẩn bị, thông qua việc bắt tay vào thực hiện Dự án Hành động. Mong đợi của chương này là HS có thể mang lại giá trị có ý nghĩa cho cộng đồng, đồng thời rút ra được bài học cho bản thân trong quá trình phục vụ.

Chương 5 sẽ là chương cuối cùng trong giai đoạn Làm. Kể từ Chương 6, HS sẽ tiến hành suy ngẫm về những gì mình đã học & làm, bắt đầu giai đoạn Học thứ hai (giai đoạn cuối cùng của GCED).

🔎 Xem thêm: Timeline học tập để hiểu thêm về các Giai đoạn trong môn GCED

Mục tiêu Chương

Tiếp nối những yêu cầu của Chương 4 (đã nêu ở trên), Chương 5 sẽ có 3 yêu cầu dành cho HS, và sẽ được bôi đỏ ở dưới đây:

Mục tiêu học tập (mục tiêu cá nhân):

  1. HS có thể học hỏi, kiếm chứng những gì mình đã học, đã nghiên cứu thông qua Dự án Hành động. Do đó, mỗi HS cần chủ động thu thập dữ liệu & bằng chứng khi triển khai Dự án để trả lời những câu hỏi/thắc mắc mình đã đặt ra (ở Chương 4)

Mục tiêu phục vụ (mục tiêu chung của nhóm):

  1. Nhóm HS có thể đóng góp cho cộng đồng, tạo nên những thay đổi mang lại giá trị thật sự. Do đó, cả nhóm HS cần thu thập dữ liệu & bằng chứng khi triển khai Dự án để có thể tự đánh giá mức độ hiệu quả.
  2. Nhóm HS triển khai Dự án một cách suôn sẻ, xây dựng khả năng phục vụ cộng đồng trong tương lai. Do đó, cả nhóm HS cần triển khai Dự án theo đúng kế hoạch & phân công đã đề ra, và lưu lại những vấn đề đã gặp để rút kinh nghiệm sau này.

Việc theo dõi những mục tiêu này sẽ giúp thầy cô nắm được (1) liệu mỗi nhóm HS có đang triển khai Dự án hiệu quả hay không, và (2) có học hỏi được gì từ Dự án hay không.

Lưu ý:
Trong Chương 5, mỗi nhóm HS sẽ triển khai Dự án Hành động bằng nhiều hình thức khác nhau: Trực tiếp, Gián tiếp, Tuyên truyền hoặc Nghiên cứu. Do đó, tùy vào hình thức phục vụ đã chọn, mà các em có thể đạt mục tiêu chương bằng nhiều cách khác nhau.

🔎 Xem thêm: Types of Service-Learning để biết một số ví dụ về 4 hình thức này.

Những mục ở dưới sẽ bao gồm một số lưu ý (tương ứng với 4 hình thức phục vụ) để thầy cô dễ hình dung được mong đợi cho HS.

Thu thập dữ liệu & bằng chứng khi triển khai Dự án Hành động

Với những mục tiêu đã đề ra của Chương 5, có thể thấy việc thu thập dữ liệu & bằng chứng là một bước cực kỳ quan trọng mà HS phải thực hiện. GCED sử dụng việc phục vụ để "phục vụ" việc học, do đó việc thu thập này sẽ giúp cung cấp "tài nguyên" để HS có thể học một cách hiệu quả.

Bản thân mỗi HS, cũng như cả nhóm đều phải thu thập những loại dữ liệu, bằng chứng khác nhau. Dưới đây là gợi ý cho một số bước thu thập mà các em cần lưu ý:

Thu thập dữ liệu & bằng chứng của cá nhân

Từ Chương 4, mỗi HS đã phải xác định được một khía cạnh trong Truy vấn cá nhân mà em muốn học hỏi, hoặc muốn kiểm chứng thông qua việc hành động. Do đó, HS sẽ cần thu thập dữ liệu trong Chương 5 để trả lời những câu hỏi/thắc mắc này của bản thân.

Dưới đây là ví dụ về một số câu hỏi/thắc mắc như vậy:

Câu hỏi truy vấn Câu trả lời truy vấn Chủ đề Dự án Hành động Những điều HS muốn học hỏi/kiểm chứng (tức liên kết giữa Truy vấn và Dự án)
Xã hội Việt Nam hiện đại (từ 1980 cho tới nay) có tồn tại bất bình đẳng giới tính không?

Nếu có, các nguyên nhân lớn nhất dẫn tới hiện tượng này là gì?

Có tồn tại sự bất bình đẳng. Nguyên nhân là:
  • Lý do A
  • Lý do B
  • Lý do C
Giảm thiểu sự phân biệt giới tính tại các gia đình ở quận Hai Bà Trưng (khu vực sống của đa số HS trong nhóm)
  • Nguyên nhân của việc phân biệt giới tính trong gia đình Việt Nam nói chung, và ở khu em sống nói riêng là gì?
  • Nên nhìn nhận vai trò của phụ nữ trong gia đình như thế nào?
  • Lý do A (dẫn tới sự bất bình đẳng) có còn tiếp diễn ở thời điểm hiện tại không? Nếu không, vì sao?

Để trả lời những câu hỏi này, các em có thể cân nhắc một số cách như sau:

  • Hỏi ý kiến người thân, bạn bè, hoặc GV: Phù hợp với những HS nhỏ tuổi (lớp 1 - 5), khi mà các em chưa có đủ khả năng/điều kiện để tiếp cận các nguồn thông tin phức tạp.
  • Hỏi ý kiến, hoặc quan sát cộng đồng mình phục vụ: Cách này phù hợp với những hình thức phục vụ cộng đồng trực tiếp, HS có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với nhiều người trong cộng đồng mình phục vụ.
  • Hỏi ý kiến chuyên gia: Nếu Dự án của HS có liên kết với chuyên gia/tổ chức bên ngoài (liên quan tới Dự án của HS), các em có thể hỏi trực tiếp ý kiến để trả lời những câu hỏi/thắc mắc của mình. Nếu chưa, HS được khuyến khích tự chủ động liên hệ với những đối tượng này, và nên gửi tất cả câu hỏi/thắc mắc một thể.
  • Tự tìm hiểu, nghiên cứu từ các nguồn đáng tin cậy: Phù hợp với những HS lớn hơn (lớp 6 trở lên), khi mà các em đã có khả năng tiếp cận/sử dụng Internet, các loại tài liệu nâng cao, v.v. Cách này cũng phù hợp với những hình thức phục vụ cộng đồng từ xa, HS không cần tiếp xúc trực tiếp với cộng đồng mình phục vụ.

Khuyến khích sử dụng nhiều hơn một cách để câu trả lời của HS được khách quan & đa chiều. Các em có thể nói chuyện trực tiếp, liên hệ qua email, đọc tài liệu, làm survey, v.v. để thu thập thông tin, tùy theo độ tuổi/khả năng của mình.

Thu thập dữ liệu & bằng chứng của cả nhóm

Mục đích của việc thu thập dữ liệu & bằng chứng của cả nhóm là để:

  • Nắm được quá trình triển khai Dự án (sự đóng góp của mối cá nhân, các thuận lợi/khó khăn), từ đó rút ra được bài học cho cả nhóm.
  • Đánh giá mức độ hiệu quả của Dự án (dựa trên các mục tiêu đã đề ra trong kế hoạch ở Chương 4).

Vì mỗi nhóm HS sẽ triển khai Dự án Hành động bằng nhiều hình thức khác nhau, các em có thể thu thập dữ liệu theo những cách khác nhau. Dưới đây là một số gợi ý, tương ứng với 4 hình thức phục vụ cộng đồng:

Hình thức phục vụ:

Trực tiếp

Hình thức phục vụ:

Gián tiếp

Hình thức phục vụ:

Tuyên truyền

Hình thức phục vụ:

Nghiên cứu*

Để nắm được quá trình triển khai Dự án Cả nhóm HS cần:
  • Ghi lại vai trò & đóng góp của mỗi thành viên trong nhóm
  • Ghi lại những thuận lợi & khó khăn trong quá trình làm việc nhóm
  • Ghi lại những thay đổi/những tình huồng mà nhóm không dự tính được trong kế hoạch, cũng như cách nhóm giải quyết những thay đổi/tình huống bất ngờ đó
Để đánh giá mức độ hiệu quả của Dự án/sản phẩm của Dự án
  • Thu thập phản hồi của đối tượng được phục vụ
  • Hỏi ý kiến của chuyên gia
  • Hỏi ý kiến của người có hiểu biết hơn (PHHS, GV, v.v.)
  • Tự đánh giá
  • Thu thập phản hồi của đối tượng được phục vụ gián tiếp
  • Hỏi nhận xét của người hỗ trợ phục vụ gián tiếp (VD: người giúp gây quỹ, người giúp tổ chức sự kiện)
  • Hỏi ý kiến của chuyên gia
  • Hỏi ý kiến của người có hiểu biết hơn (PHHS, GV, v.v.)
  • Tự đánh giá
  • Thu thập phản hồi của cộng đồng được tuyên truyền
  • Quan sát sự thay đổi (về hành vi, thói quen) của cộng đồng sau khi tuyên truyền
  • Hỏi ý kiến của chuyên gia
  • Hỏi ý kiến của người có hiểu biết hơn (PHHS, GV, v.v.)
  • Tự đánh giá
  • Tham khảo các tài liệu chuyên môn liên quan tới sản phẩm nghiên cứu
  • Hỏi nhận xét chuyên môn của chuyên gia về sản phẩm nghiên cứu
  • Hỏi ý kiến của người có hiểu biết hơn (PHHS, GV, v.v.)
  • Thực hiện peer-review với những HS khác
  • Tự đánh giá
*Lưu ý về hình thức phục vụ Nghiên cứu

Do đặc thù của hình thức Nghiên cứu, sản phẩm mà nhóm tạo ra (1 bài phân tích vấn đề, chứng minh nhu cầu, đề xuất giải pháp, v.v.) thường sẽ chưa được triển khai trong thực tế (do hạn chế về thời gian). Do đó, việc đánh giá mức độ hiệu quả của sản phẩm này thường chỉ dừng lại ở mặt lý thuyết. Dưới đây là một số khía cạnh mà thầy cô nên cân nhắc khi đánh giá 1 bài nghiên cứu của HS:

VD: Sản phẩm này được viết/trình bày có ổn không? Kết luận đưa ra có hợp lý không? Có khách quan không? Mức độ khả thi ra sao? Có thể giúp được cộng đồng không?).

🔎 Xem thêm: Rubric Bài trình bày Truy vấn Cá nhân để biết 1 số gợi ý đánh giá bài nghiên cứu của HS

Tuy nhiên, GCED luôn khuyến khích HS "hiện thực hóa" việc học của mình để có thể giúp đỡ cộng đồng. Nếu có thời gian, HS có thể tiếp tục thực hiện 1 trong 3 hình thức phục vụ còn lại, dựa trên kết quả nghiên cứu của nhóm. Sau đó, HS hoàn toàn có thể bổ sung kết quả phục vụ cộng đồng "lần 2" như một phần của Dự án Hành động ban đầu, và tiến hành suy ngẫm trong những giai đoạn sau của GCED.


Tất nhiên, đây sẽ là một công việc nằm ngoài phạm vi của môn GCED, không bắt buộc đối với HS. Thầy cô có thể cân nhắc về việc gợi ý, giúp đỡ & hướng dẫn những nhóm tiếp tục phục vụ cộng đồng lần 2 (nếu có đủ thời gian)

Trong tiết cuối cùng của Chương 5 (Báo cáo sơ lược), HS sẽ cùng nhau ngồi lại để review qua về những dữ liệu & bằng chứng mà mỗi cá nhân, cũng như cả nhóm đã thu thập được. Các em sẽ cùng nhớ, và tóm tắt lại bản thân & nhóm đã làm gì, làm như thế nào, và đã đạt được gì.

HS sẽ bắt đầu tiến hành phân tích những dữ liệu & bằng chứng này kỹ hơn trong Chương 6: Suy ngẫm về Dự án

Triển khai Dự án Hành động dựa trên kế hoạch

Chương 4, HS đã có một bản kế hoạch hành động, trong đó nêu rõ nhóm mình sẽ triển khai Dự án Hành động như thế nào, dựa trên những mục tiêu gì. Để bảo đảm Dự án này diễn ra một cách suôn sẻ, các em sẽ cần bám sát những chi tiết đã nêu trong kế hoạch, cũng như có khả năng lưu lại bằng chứng về việc này (đã giải thích ở mục Thu thập dữ liệu & bằng chứng của cả nhóm

Các yếu tố cần cân nhắc Hướng dẫn thực hiện Lưu ý
Mục tiêu Dự án (mục tiêu chung)
Xác định hiện trạng & các nguồn lực cần thiết HS cần thực hiện những việc sau:
  • Xác định hiện trạng: cả nhóm đang có gì, và cần làm những gì để đạt được mục tiêu dự án.
  • Xác định các nguồn lực cần thiết: Nhóm cần những nguồn lực gì (năng lực/khả năng của các thành viên, tiền bạc, thời gian, sự giúp đỡ từ bên ngoài, v.v.)
Đặc biệt chú ý đến nguồn lực kiến thức, kỹ năng, phẩm chất của mỗi thành viên trong nhóm. HS cần nhận ra rằng trước khi tìm tới các nguồn lực bên ngoài, nhóm cần tận dụng nguồn lực có sẵn trong nhóm trước.

Nếu nhóm cần xin hỗ trợ từ phía GV, Nhà trường hay các đối tác bên ngoài, thầy cô nên yêu cầu HS chứng minh lý do xin hỗ trợ. Nếu hợp lý, thầy cô có thể giúp HS xin hỗ trợ, hoặc để HS tự chủ động việc này (nếu là HS lớn)

Phương pháp kiểm chứng HS cần xác định một số cách thu thập thông tin để kết luận mức độ hiệu quả của dự án, dựa trên những mục tiêu đã đề ra. Một số cách gợi ý:
  • Hỏi ý kiến đánh giá của những người khác (GV, các bạn khác, v.v.).
  • Phỏng vấn trực tiếp cộng đồng được phục vụ.
  • Tự viết bài phân tích về những thay đổi của cộng đồng sau khi được phục vụ.

Dù là cách nào đi nữa, HS cũng cần lưu lại quá trình triển khai Dự án của nhóm mình & bản thân (sẽ được đề cập thêm ở Chương 5)

Yêu cầu dành cho HS sẽ khác nhau, tùy theo độ tuỏi/khả năng của các em:

VD:

  • Với HS nhỏ (lớp 1-5): Nếu chọn cách hỏi ý kiến của người khác, các em có thể chỉ cần hỏi 1-2 người có thể tin cậy được
  • Với HS lớn hơn (từ lớp 6 trở lên): Cũng cách này, thầy cô có thể yêu cầu các em tham khảo ý kiến của nhiều người đa dạng hơn, và có thể kết hợp với những cách kiểm chứng khác.
Cách quản lý/theo dõi tiến độ dành cho HS (Không phải cho GV) Một số cách gợi ý:
  • Nhờ GV lưu lại quá trình làm việc của mình.
  • Cả nhóm thảo luận, sau đó tự lưu lại bằng chứng làm việc của nhóm.
  • Cả nhóm tự thảo luận, sau đó báo cáo trực tiếp cho nhóm trưởng. Nhóm trưởng sẽ lưu lại quá trình này, và sẽ chase công việc với từng thành viên.

Có thể sử dụng các công cụ/nền tảng online để việc theo dõi & báo cáo được thuận tiện hơn.

  • Với HS nhỏ (lớp 1-5): Thầy cô có thể phải tự theo dõi tiến độ của HS, tuy nhiên cần yêu cầu HS chủ động báo cáo công việc của nhóm. Đồng thời, thầy
  • Với HS lớn hơn (từ lớp 6 trở lên): Thầy cô có thể để HS chọn cách quản lý/theo dõi tiến độ dự án thích hợp nhất cho nhóm. Mục tiêu là HS tự theo dõi được mình và các bạn đang làm gì, không cần GV phải hỗ trợ/can thiệp nhiều.
Phân công công việc khi triển khai HS cần xác định được các công việc cần thực hiện theo khung thời gian hợp lý, với phân công phù hợp với năng lực các thành viên. Mức độ chi tiết phụ thuộc vào lứa tuổi/khả năng của HS. Thầy cô có thể hỗ trợ HS phân công công việc, nếu HS không đủ khả năng tự làm việc này.


Đối với những Dự án phải triển khai trong một khoảng thời gian dài,

ài hơi hơn, nên phỉa óc mốc thu thập điều chỉnh hợp lý

theo dõi tiến độ như đã đặt ra trong đề cương nhờ chuyên gia suy ngẫ