Nội dung học tập
Môn GCED bao gồm 2 cấu phần chính tương ứng với 3 giai đoạn HỌC - LÀM - HỌC: Học kỳ 1 sẽ xây dựng nền tảng nghiên cứu cho hành động thực tiễn trong học kỳ 2, bao gồm gian đoạn Học đầu tiên; và ngược lại, quá trình hành động trong học kỳ 2 sẽ củng cố, cập nhật, và làm sâu hơn nghiên cứu của học kỳ 1, bao gồm giai đoạn Làm và Học tiếp theo.
Hai phần của GCED không chỉ được kết nối về mặt khái niệm, mà còn gắn kết một cách liền mạch, dần dần xây dựng kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết của một Công dân Toàn cầu để đóng góp cho xã hội, đồng thời học tập qua quá trình đó.
Nội dung học tập
GCED sử dụng các phương pháp tiếp cận GD tiên tiến như Học qua hiện tượng, học qua phục vụ để đảm bảo HS có được trải nghiệm học tốt nhất. Những phương pháp tiếp cận này sẽ được thể hiện rõ nét nhất qua mô hình "Học-Làm-Học".
Học - Làm - Học cũng là tên gọi của 3 giai đoạn học tập chính của GCED, kéo dài xuyên suốt HK1 và HK2. Mỗi giai đoạn sẽ có những phương pháp tiếp cận đặc thù riêng, với nội dung học được chia thành 7 chương tất cả. Dù là chương nào đi nữa, trải nghiệm học của HS vẫn xoay quanh hệ thống Chủ đề trọng tâm. HS sẽ "học" về các CĐTT để xây dựng nền tảng kiến thức, sau đó "làm" để giúp đỡ, phục vụ cộng đồng. Cuối cùng, HS sẽ "học" lại, suy ngẫm về trải nghiệm của mình, từ đó rút ra bài học ý nghĩa cho bản thân.
Phân phối chủ đề trọng tâm
Các Chủ đề trọng tâm trong GCED được xây dựng từ các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc [1]. Thông qua việc học và nghiên cứu các Chủ đề trọng tâm, học sinh sẽ có cơ hội tiếp xúc với những vấn đề dài hạn được cả thế giới quan tâm, từ đó áp dụng những kiến thức học được để giúp đỡ cho cộng đồng của mình.
Môn GCED sử dụng mô hình các vấn đề toàn cầu của World Bank (Ngân hàng Thế giới) để phân loại các Chủ đề trọng tâm. Việc phân loại nhằm mục đích hệ thống hóa các Chủ đề trọng tâm, đồng thời thể hiện được tính chu trình giữa các chủ đề.
Theo mô hình này, có thể phân chia các Chủ đề trọng tâm thành 4 nhóm chủ đề chính sau:
- Con người;
- Hành tinh;
- Công bằng xã hội;
- Lao động & Tiêu thụ.
12 Chủ đề trọng tâm (dựa trên 17 SDGs) sẽ được sắp xếp vào từng nhóm chủ đề, theo từng khối lớp. Cả 4 lĩnh vực sẽ được dạy xen kẽ với nhau để học sinh ở mỗi khối lớp được tiếp xúc với càng nhiều lĩnh vực càng tốt. Các Chủ đề trọng tâm trong cùng một lĩnh vực sẽ được sắp xếp theo thứ tự khối được học, độ phức tạp & yêu cầu kiến thức đã học tăng dần.
| Khối | Nhóm chủ đề 1 | Nhóm chủ đề 2 | Nhóm chủ đề 3 | Nhóm chủ đề 4 |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Bản sắc & Sự đa dạng | |||
| 2 | Nước sạch cho mọi người | |||
| 3 | Sống lành mạnh | |||
| 4 | Sự sống trên Trái Đất | |||
| 5 | Công lý | |||
| 6 | Giảm nghèo & đói | |||
| 7 | Biến đổi khí hậu | |||
| 8 | Bình đẳng & Giảm bất bình đẳng | |||
| 9 | Phát triển kinh tế bền vững | |||
| 10 | Phổ cập giáo dục chất lượng | |||
| 11 | Năng lượng sạch & bền vững | |||
| 12 | Thu nhập & Chất lượng cuộc sống |
🔎 Xem thêm: Các Chủ đề trọng tâm về định nghĩa và chuẩn đầu ra của từng Lĩnh vực và Chủ đề trọng tâm
Do bản chất đa chiều của các vấn đề toàn cầu, sẽ có một vài Chủ đề trọng tâm thuộc về hai lĩnh vực hoặc nhiều hơn. Ví dụ:
Chủ đề Giảm nghèo & đói vừa có yếu tố Con người, vừa có yếu tố Kinh tế. Để phục vụ mục đích hệ thống hóa, lĩnh vực Con người, đồng thời tập trung vào đặc điểm & tác động của việc nghèo đói tới con người. Yếu tố kinh tế của nghèo & đói sẽ được bàn tới, nhưng sẽ không phải trọng tâm của chủ đề này.
Timeline
Thầy cô có thể tham khảo timeline bên trên để biết các trình tự của các chương học lớn trên. Đầu tiên, học kỳ 1 sẽ tập trung vào xây dựng nền tảng kiến thức cho HS thông qua nội dung về Chủ đề trọng tâm và cho HS cơ hội đào sâu, trả lời thắc mắc của bản thân thông qua một bài nghiên cứu Truy vấn Cá nhân. Các nội dung học trong học kỳ 1 chủ yếu yêu cầu HS làm việc cá nhân, nhưng nội dung học trong học kỳ 2 lại yêu cầu HS cộng tác cùng nhau nhiều hơn. Do đó, sẽ có một nội dung mang tính chuyển tiếp có tên Định hướng Dự án Hành động, cho phép các em biến kiến thức cá nhân thành sản phẩm hành động của nhóm. Chuyển sang học kỳ 2, HS sẽ Lập kế hoạch và chuẩn bị Triển khai Dự án Hành động để hướng tới việc phục vụ cộng đồng, và kết thúc năm học bằng nội dung Suy ngẫm về Dự án để báo cáo thành quả dự án, đồng thời nhìn lại chặng đường năm học vừa rồi trong Báo cáo & Suy ngẫm Cuối năm.
Các giai đoạn lớn & Hướng dẫn triển khai
🔎 Xem thêm: Học kỳ I, Học kỳ II
Một khóa GCED kéo dài 72 tiết, tính chất của mỗi tiết sẽ phụ thuộc vào việc tiết đó rơi vào phần nào trên Timeline. Có tất cả:
- 38 tiết trong Giai đoạn Học (Học kỳ 1). Trong đó có:
- Chương 0: Giới thiệu tổng quan môn GCED.
- Chương 1: Khám phá Chủ đề trọng tâm qua 5 Lăng kính: Trong tiết này, thầy cô sẽ truyền đạt mong đợi và tinh thần của Chương trình cho học sinh. HS sẽ xác định được năm học này mình được học về chủ đề gì, và mình sẽ trải qua quá trình học tập GCED như thế nào.
- Chương 2: Hoàn thiện & Truy vấn cá nhân: Giai đoạn này là cơ hội để HS thật sự làm chủ việc học của mình. Mỗi em sẽ tự đặt ra câu hỏi của chính mình, sau đó thực hiện việc nghiên cứu cá nhân để trả lời câu hỏi mà mình còn thắc mắc.
- Chương 3: Định hướng Dự án Hành động: HS sẽ chuyển tiếp từ làm việc cá nhân sang làm việc nhóm, bằng cách tìm kiếm những HS khác có cùng mối quan tâm, hay muốn phục vụ cộng đồng tương tự mình. Nói cách khác, đây là lúc để HS tìm ra "đồng đội" có thể giúp mình mang lại thay đổi có ý nghĩa cho xã hội.
- 34 tiết trong Giai đoạn Làm - Học (Học kỳ 2). Trong đó có:
- Chương 4: Lập kế hoạch & Chuẩn bị: HS trải qua những bước cần thiết trước khi thực sự đi giúp đỡ, hay phục vụ bất cứ cộng đồng nào.
- Chương 5: Triển khai: HS tiến hành triển khai Dự án.
- Chương 6: Suy ngẫm về Dự án: nhóm HS sẽ thực hiện việc suy ngẫm sau quá trình triển khai dự án, cùng nhau kết luận về mức độ hiệu quả của dự án, về những điểm nhóm đã làm tốt/chưa tốt, kèm theo phương án cải thiện.
- Chương 7: Báo cáo & Suy ngẫm cuối năm: Sau khi đã suy ngẫm xong về dự án, từng nhóm HS sẽ lần lượt báo cáo về kết quả & quá trình triển khai cho mọi người. Đây là cơ hội để HS truyền thông về dự án của mình, từ đó nhận được phản hồi từ người khác
| Cấu phần | HỌC KỲ I | HỌC KỲ 2 | Tổng | ||||||
| Giai đoạn | HỌC | LÀM | HỌC | ||||||
| Chương/ Nội dung dạy | Giới thiệu tổng quan môn GCED | Khám phá Chủ đề trọng tâm qua 5 Lăng kính | Hoàn thiện & Trình bày Truy vấn | Định hướng Dự án Hành động | Lập kế hoạch & Chuẩn bị | Triển khai | Suy ngẫm về Dự án | Báo cáo & Suy ngẫm cuối năm | |
| Số tiết | 1 | 20 | 10 | 7 | 12 | 7 | 7 | 8 | 72 |
Đánh giá học tập
📙 Bài chi tiết: Đánh giá học tập
🔎 Xem thêm: Hướng dẫn đánh giá Quá trình
Đánh giá học tập nhằm mục đích giúp học sinh đạt được chuẩn đầu ra và giúp giáo viên có nhiều linh hoạt hơn trong việc trợ giúp HS thể hiện được năng lực của mình. Đánh giá học tập bao gồm Đánh giá quá trình và Đánh giá tổng thể thông qua Ma trận GCED bao gồm những mong đợi, chuẩn đầu ra về kiến thức, kỹ năng, thái độ đối với HS sau khi hoàn thành chương trình học GCED của mỗi khối lớp và 5 rubric .
Cơ sở lý thuyết chính cho cấu trúc đánh giá của bộ môn GCED là Đánh giá nhằm phục vụ học tập.
Học sinh được đánh giá dựa trên năng lực học thuật và phát triển cá nhân, không phải tầm vóc hay độ hào nhoáng của Dự án Hành động. Trong GCED, tư duy về đánh giá phải hướng về chuẩn đầu ra, tức có nghĩa thành công của học sinh là mức độ các con đã đạt được mong đợi được đặt ra cho khối.
Suy ngẫm trong GCED
Suy ngẫm trong GCED nhằm mục đích giúp cho HS trở thành người học trọn đời (life-long learners) tự học, tự làm chủ kiến thức của mình. Với quá trình đặc thù (signature) Học - Làm - Học, từ “Học” thứ 2 chính là Suy ngẫm - cơ hội để HS tự biến trải nghiệm thành kiến thức của riêng mình, khắc sâu những điều đã được học và tự đánh giá về chặng đường em đã đi qua.
Mặc dù từ “Học” này nằm ở vị trí sau cùng, việc suy ngẫm không chỉ diễn ra vào cuối năm học. Thay vào đó, đây là một quá trình diễn ra liên tục, xuyên suốt hành trình học tập của HS, giúp các em hình thành thói quen và kỹ năng suy ngẫm hiệu quả, từ đó dễ dàng áp dụng vào nhiều trường hợp, bối cảnh khác nhau trong học tập cũng như trong đời sống.
Là một môn học tập trung vào xây dựng cho HS kiến thức, kỹ năng, thái độ của một Công dân Toàn cầu, GCED mong đợi suy ngẫm sẽ là sợi dây kết nối và giúp HS phát triển một cách toàn diện hơn thông qua việc nhận thức rõ về những gì mình đang học, đang làm, và đang cảm thấy.
Phân chia nhóm khối lớp
Chương trình GCED phân hóa các mảng mong đợi này theo 5 nhóm khối lớp nhằm đảm bảo nội dung phù hợp với nhóm lứa tuổi đó và dựa trên mức độ phân chia cấp bậc nhà trường và giáo viên (cấp tiểu học, trung học và trung học phổ thông).
Đầu ra học tập giữa các khối trong cùng 1 nhóm khối lớp sẽ giống nhau; nội dung giữa các nhóm khối lớp sẽ khác nhau. Sự phân hóa giữa các lớp cùng 1 nhóm khối lớp là tùy thuộc vào quyết định của Nhà trường và khả năng của học sinh.
| Có 5 nhóm khối lớp, mỗi nhóm chi tiết như sau: | |
| Nhóm P1 | Khối 1 + 2 + 3 |
| Nhóm P2 | Khối 4 + 5 |
| Nhóm M1 | Khối 6 + 7 |
| Nhóm M2 | Khối 8 + 9 |
| Nhóm H | Khối 10 + 11 + 12 |
Sau đây là danh sách những nội dung/cấu phần của GCED được phân hoá theo nhóm khối lớp:
- Chuẩn đầu ra Cấu phần Hành động;
- Chuẩn đầu ra kỹ năng và thái độ;
- Rubric đánh giá;
- Nội dung của Vòng tròn Thiết kế được thể hiện trong:
- Lăng kính 4: Đổi mới Sáng tạo;
- Chuẩn bị Truy vấn Cá nhân;
- Định hướng Hành động;
- Cấu phần Hành động.